Maliny to owoce zbierane przez człowieka od niepamiętnych czasów z naturalnych stanowisk. Taki sposób, ich pozyskiwania odgrywa jednak coraz mniejszą rolę, uprawiane są bowiem wielkoowocowe odmiany ogrodowe - na dużych plantacjach towarowych, których powierzchnia w Polsce wynosi około 10 tys. hektarów, a także w ogrodach przydomowych i na działkach.
Owoce maliny oprócz wartości odżywczej, mają także wartość dietetyczną, a nawet leczniczą. Chociaż w medycynie ludowej od wieków używano jej w celach leczniczych, dopiero w ostatnich latach potwierdzono zdrowotne działanie kwasu elagowego zawartego w owocach. Do uprawy maliny zachęca producentów zapotrzebowanie na owoce deserowe i do przetwórstwa, duża niezawodność uprawy, a także szybkie wejście w okres owocowania. Jednak błędy, popełniane już podczas przygotowywania gleby i zakładania plantacji oraz później przy pielęgnowaniu roślin, wpływają na zmniejszenie plonowania i obniżenie jakości owoców bardziej niż u wielu innych gatunków roślin sadowniczych.
Malina wykazuje dużą wrażliwość na czynniki atmosferyczne, glebowe i chorobotwórcze. Poznanie wymagań środowiskowych maliny oraz właściwych metod jej uprawy i znajomość odmian jest warunkiem uzyskania powodzenia w produkcji owoców.

Rodzaje i gatunki

Nazwa malina obejmuje grupę gatunków dziko rosnących i odmian uprawnych, należących do rodziny Rubus. Wyróżniającą cechą maliny jest owoc zbiorowy, składający się z drobnych pestkowców ściśle przylegających do siebie, a po osiągnięciu dojrzałości - oddzielających się od dna kwiatowego.
Odmiany uprawne dzieli się na trzy grupy:

czerwona i żółta,
czarna,
purpurowa.
Malina czerwona - pochodzi głównie od maliny właściwej Rubus idaeus L., ekotypu europejskiego R. idaeus vulgatus i amerykańskiego R. idaeus strigosus. W tej grupie odmian wyróżnia się formę owocującą na dwuletnich pędach i powtarzającą owocowanie. Ta pierwsza jest krzewem o trwałym systemie korzeniowym oraz jednorocznych płonnych (nieowocujących) i owocujących pędach. Pędy wyrastają z szyjki korzeniowej lub pąków przybyszowych na szeroko rozrastających się korzeniach tuż pod powierzchnią ziemi. Pąki przybyszowe wytwarzają się w drugiej połowie lata, dochodząc w końcu sezonu wegetacyjnego nawet do stanu skróconych pędów podziemnych. W następnym roku pędy wyrastają do pełnej wysokości (2-3 m). Po zakończeniu wzrostu w kątach liści wytwarzają się pąki, z których w następnym roku wyrastają boczne pędy owoconośne. Po owocowaniu pędy zamierają.
W przypadku maliny powtarzającej już w pierwszym roku przed zakończeniem wzrostu pędów na ich górnym odcinku zawiązują się pąki kwiatowe, a kwiaty i owoce rozwijają się aż do ich dojrzewania późnym latem i jesienią tego samego roku. Dłuższa lub krótsza część pędu, na której wytworzyły się owoce w pierwszym roku, zasycha, lecz niżej położone pąki wydają owoce w następnym roku w zwykłym terminie owocowania maliny.

Malina czarna - pochodzi od maliny zachodniej Rubus occidentalis, która w stanie naturalnym występuje w Ameryce Północnej. Różni się od maliny właściwej nie tylko barwą owoców, ale także sposobem rozmnażania. Nie wytwarza ona odrostów korzeniowych, lecz rozmnaża się przez odkłady wierzchołkowe pędu głównego od rozgałęzień. Zarówno na pędach, jak i na ogonkach liściowych i szypułkach występują ostre kolce.

Malina purpurowa - jest mieszańcem maliny czerwonej i czarnej. Wykazuje cechy pośrednie między tymi formami, nie tylko pod względem barwy owoców, ale też cech morfologicznych roślin i owoców. Na świecie uprawiana jest w ograniczonym zakresie, natomiast w Polsce nie uprawia się jej w ogóle.

Odmiany i ich charakterystyka

Na świecie znanych jest kilkaset odmian maliny właściwej i ich liczba stale rośnie. Na większą skalę uprawianych jest kilkadziesiąt. W Polsce, w sprzedaży mogą być tylko sadzonki odmian wpisanych do rejestru, ponieważ jest to gatunek uznany za gospodarczo ważny. Materiał szkółkarski jest produkowany pod kontrolą Państwowej Inspekcji Nasiennej i Państwowej Służby Ochrony Roślin.
Obecnie zarejestrowanych jest 16 odmian: odmiany tradycyjne (owocujące tylko latem - Benefis, Beskid, Canby, Glen Ample, Koral, Laszka, Malling Jewel, Malling Seedling, Nawojka, Norna, Veten) oraz odmiany powtarzające (Pokusa, Polana, Polka, Polesie, Poranna Rosa).

Benefis - jest to odmiana o średnio późnej porze dojrzewania. W doświadczeniach odmianowych okazała się plenna, mało podatna na przemarzanie. Wzrost roślin jest silny, pędy są gładkie i dość sztywne. Owoce są duże, stożkowate, ciemnoczerwone z niewielkim omszeniem. Nadają się do bezpośredniego spożycia, do mrożenia oraz przetwórstwa.

Beskid - jest to odmiana późna, o długim okresie dojrzewania owoców, mało odporna na przemarzanie. Wzrost roślin jest silny. Pędy są proste, przeważnie średniej grubości, ze szczątkowymi kolcami. Owoce są duże lub średniej wielkości, wydłużone, ciemnoczerwone, z połyskiem, dość kwaśne w smaku. Nadają się szczególnie do zamrażania. Odmiana odznacza się małą wrażliwością owoców na gnicie i podwyższoną odpornością na kistnika. Jest odporna na mszycę maliniankę, natomiast średnio wrażliwa na choroby powodujące zamieranie pędów. Wymaga dobrych warunków uprawy i szczególnie optymalnej wilgotności gleby.

Canby - jest to odmiana średnio wczesna, plenna o średnim tempie dojrzewania owoców. Wzrost roślin jest silny, pędy są wysokie, proste, średniej grubości lub cienkie, praktycznie bezkolcowe. Owoce są średniej wielkości lub małe, kuliste lub nieco wydłużone, średnio jędrne, słabo zrośnięte z dnem kwiatowym. Odmiana jest mało podatna na przymarzanie i na choroby pędów. Nie lubi ciężkich, zwłaszcza podmokłych gleb.

Glen Ample - jest to odmiana deserowa, średnio późna, bardzo plenna. Pędy są sztywne, silne, bez kolców. Owoce są duże, kulistostożkowate, jędrne i smaczne.

Koral - odmiana odznacza się plennością, małą wrażliwością na mróz, wczesnym dojrzewaniem owoców, które są jasnoczerwone, średniej wielkości i miękkie. Pędy są średnio silne, pokryte kolcami. Odmiana ta jest wrażliwa na zamieranie pędów powodowane przez grzyb Didymella applanata, dlatego jej krzewy wymagają szczególnej uwagi podczas ochrony przed chorobami i szkodnikami.

Laszka - odmiana ta owocuje na dwuletnich pędach we wczesnym terminie. Wyróżnia się bardzo dużymi i trwałymi owocami, plennością i gładkimi pędami.

Malling Jawel - jest to odmiana o średniej porze dojrzewania i stosunkowo krótkim okresie zbiorów. Krzewy są średniej wysokości złożone z małej liczby pędów, które są średniej grubości lub grube, sztywne i proste. Kolce są nieliczne i słabe. Rośliny wytwarzają małą liczbę odrostów korzeniowych. Owoce są czerwone, średniej wielkości, cylindryczne lub stożkowate, jędrne, łatwe do zbioru, o wysokiej wartości deserowej, a także bardzo dobre na przetwory i mrożonki.. Odmiana ta wymaga gleb żyznych, z dobrym podsiąkaniem lub nawadnianych. Na glebach ubogich, przy braku wilgoci, krzewy rosną słabo, a owoce drobnieją. Rośliny charakteryzują się średnią odpornością na mróz i średnią wrażliwością na choroby grzybowe pędów.

Malling Seedling - jest to odmiana średnio wczesna, plenna, o szerokorozłożystych, zagęszczających się krzewach średniej wysokości. Pędy są średniej grubości lub cienkie, mało sztywne, pokładające się, wymagające przywiązywania, odporne na mróz. Owoce są czerwone, duże lub bardzo duże, szerokostożkowate, jędrne i smaczne. Mało przydatne dla przetwórstwa i zamrażalnictwa. Nie mają tendencji do szybkiego przejrzewania. Odmiana ta wymaga starannej ochrony przed pryszczarkiem pędowym i chorobami grzybowymi. Rozkładające się, kolczaste pędy znacznie utrudniają pielęgnację i prowadzenie roślin. Może być ona polecana do uprawy amatorskiej i towarowej, z przeznaczeniem na rynek owoców świeżych.

Nawojka - odmiana, w której rośliny rosną średnio silnie i wytwarzają liczne, dość sztywne pędy wygięte łukowato w górnej części. Kolce średnio liczne, drobne, purpurowobrązowe. Owoce są duże, owalne, jędrne, o średnim połysku, lekko omszone, średnio zrośnięte z dnem kwiatowym, smaczne. Plenność odmiany jest duża, ale może być ograniczona przez uszkodzenia mrozowe, jest bowiem dość podatna na przemarzanie. Wymaga pełnej ochrony chemicznej przed chorobami i szkodnikami.

Norna - jest to odmiana średnio wczesna, o wysokich, średnio zagęszczonych krzewach. Pędy są grube i dość sztywne, jednak wymagają podpór. Kolce niezbyt liczne, średniej długości lub drobne, czerwonobrązowe, z ciemną małą podstawką; często zredukowane do ciemnej plamki. Owoce są czerwone, duże, lekko wydłużone lub zbliżone do kulistych, zwarte i smaczne. Plenność odmiany jest duża, ale może być ograniczona przez uszkodzenia mrozowe, jest bowiem dość podatna na przemarzanie. Znaczenie gospodarcze jest niewielkie. W cieplejszych rejonach może być uprawiana jako deserowa i do przetwórstwa. Wymaga pełnej ochrony chemicznej przed chorobami i szkodnikami.

Pokusa - jest to odmiana powtarzająca owocowanie. Dojrzewanie owoców na tegorocznych pędach rozpoczyna się w drugim tygodniu sierpnia i trwa do przymrozków jesiennych. Może powtarzać owocowanie na dolnym odcinku pędu we wczesnym terminie tradycyjnego okresu owocowania maliny. Roślina wytwarza średnią liczbę mało wyrównanych pędów. Owoce są bardzo duże lub duże, lekko wydłużone lub zbliżone do kulistych, żywoczerwone, z niewielkim omszeniem. Są one średnio podatne na gnicie. Ze względu na duże, atrakcyjne owoce, może być cenną odmianą deserową.

Polana - jest odmianą powtarzającą, lecz owocującą głównie na jednorocznych pędach. Dojrzewanie owoców rozpoczyna się na początku sierpnia i trwa zwykle do pierwszych jesiennych przymrozków. Roślina wydaje dużo sztywnych, wyrównanych pędów wysokości około 1,5 m. Kolce są szczątkowe. Może być uprawiana w systemie wolnostojącym, bez podpór. Jest mało wrażliwa na zamieranie pędów i średnio/mało wrażliwa na gnicie owoców. Owoce są średniej wielkości, stożkowate, intensywnie czerwone z połyskiem, smaczne. Ich smak ulega pogorszeniu w późniejszym okresie jesiennego dojrzewania. Nadają się do bezpośredniego spożycia oraz do mrożenia i przetwórstwa.

Polka - jest to odmiana powtarzająca, ale owocuje głównie na tegorocznych pędach. Dojrzewanie owoców rozpoczyna się na przełomie lipca i sierpnia i trwa zazwyczaj trzy miesiące. Roślina wydaje średnią lub dużą liczbę pędów wysokości 1,5-1,8 m. W warunkach silnego wzrostu, niezbędne są podpory. Jest mało podatna na zamieranie pędów i gniecie owoców. Owoce są duże, stożkowate, czerwone z silnym połyskiem. Nadają się do bezpośredniego spożycia, do mrożenia i przetwórstwa.

Polesie - jest to wczesna odmiana powtarzająca. Wzrost roślin jest średni, może być uprawiana bez podpór. Owoce są duże lub bardzo duże, sercowate, ciemnoczerwone z omszeniem. Może być przydatna do ogródków przydomowych, a także do produkcji na lokalny rynek owoców deserowych.

Poranna Rosa - jest to odmiana powtarzająca o żółtych owocach. Roślina wytwarza kilka lub kilkanaście silnych, sztywnych pędów, wysokości około 1,5 m. Są one pokryte gęsto silnymi kolcami. Owocuje na tegorocznych pędach od wierzchołka do 1/3 pędu. Dojrzewanie owoców rozpoczyna się na początku września. Owoce są duże, kuliste, jasnożółte, zwarte i twarde, smaczne. Plenność odmiany jest średnia, a podatność na choroby i szkodniki bardzo mała.

Veten - odmiana o średnim terminie dojrzewania owoców. Krzewy są średniej wysokości, mało zagęszczone, o pokroju wzniesionym. Rośliny wydają średnią liczbę pędów, dość wysokich, sztywnych, łukowato wygiętych u wierzchołka, z mało agresywnymi nielicznymi kolcami. Pędy owoconośne są krótkie lub średniej długości. Owoce są duże lub średniej wielkości, wydłużone i zwarte. Nadają się do spożycia w stanie świeżym i do mrożenia, lecz jakość mrożonek obniża niewyrównana barwa poszczególnych owoców. Odmiana jest średnio wrażliwa na zamieranie pędów i gnicie owoców oraz przemarzanie.

Przygotowanie stanowiska i nawożenie

Najlepszym stanowiskiem dla maliny jest łagodny stok o wystawie południowo-wschodniej lub południowo-zachodniej. Pod uprawę tego gatunku nadają się też tereny płaskie, lecz nie będące zastoiskiem mrozowym. Przewietrzanie terenu nie powinno być utrudnione, ale też silny wiatr zwiększa ryzyko przemarzania oraz wpływa na gorsze zawiązywanie się owoców.
Dokładne odchwaszczenie, zwłaszcza staranne wybranie perzu jest przed sadzeniem krzewów konieczne, bo późniejsze motyczne uszkadza ich płytki system korzeniowy. Stosuje się różne sposoby, zależnie od stanu zachwaszczenia pola i czasu na jego odchwaszczenie. Mechaniczna walka z chwastami wymaga dużego nakładu pracy i często nie jest wystarczająco skuteczna. Drugą metodą jest niszczenie chemiczne przy pomocy herbicydów systemicznych t.j. Roundup 360 SL.

Maliny wymagają gleby żyznej i próchnicznej, która powinna mieć odczyn lekko kwaśny (pH 5,5-6,5). Odpowiednia wilgotność gleby ma znaczenie szczególne, ponieważ malina ma płytki system korzeniowy i nawet krótkotrwała susza wpływa bardzo niekorzystnie na wzrost i owocowanie. Bez nawadniania możliwa jest jej uprawa tylko na terenach o dużej ilości opadów i na glebie o dużej pojemności wodnej. Gleby nieprzepuszczalne nie nadają się pod uprawę malin ze względu na groźbę zalewania, co jest równie szkodliwe jak susza.
Na prawidłowy wzrost i wysokie owocowanie malin duży wpływ ma odpowiednie przygotowanie stanowiska. Gleba przed sadzeniem powinna być zasobna w materię organiczną i składniki mineralne. Stosowanie nawozów organicznych zwiększa zawartość próchnicy oraz ogranicza skutki choroby replantacyjnej. Są one także źródłem składników mineralnych. Najkorzystniejsze jest zastosowanie obornika w dawce 40-50 t/ha na kilka tygodni przed sadzeniem roślin. W razie braku obornika stosuje się nawozy zielone.
Nawożenie mineralne powinno uwzględniać zasobność gleby w poszczególne składniki i być wykonywane na podstawie wyników analizy gleby. Zalecenia dotyczące rodzaju nawozu oraz jego dawki są dołączone do wyników analizy. Przeciętnie, oprócz składników mineralnych zawartych w oborniku, stosuje się około 100 kg P2O5 w formie superfosfatu potrójnego i 300 kg K2O w formie siarczanu potasu. Nawozy te można stosować jednocześnie z obornikiem pod głęboką orkę.

Sadzenie krzewów i ich cięcie

Maliny sadzi się późną jesienią lub wczesną wiosną, przy czym korzystniejszym okresem jest jesień, głównie ze względu na lepsze warunki wilgotnościowe. Gęstość sadzenia zależy od gatunku, odmiany i planowanego sposobu prowadzenia roślin w przyszłości. Ważne jest, aby rośliny sadzić w odleżałą glebę na jednakową głębokość 3-4 cm. Obecnie na świecie uprawa malin tradycyjnych prowadzona jest najczęściej w formie szpaleru pojedynczego. Rozstawa wynosi zwykle 2,5 x 0,5 m, a wysokość roślin około 1,70 m, na metrze bieżącym rzędu powinno znajdować się 10-12 pędów. W przypadku prowadzenia szpaleru podwójnego w kształcie litery V lub szpaleru zmienianego optymalna rozstawa rzędów powinna wynosić 3,0-3,2 m, zaś odległości między roślinami w rzędzie 0,5 m.
Już w pierwszym roku po założeniu plantacji, należy wykonać konstrukcję szpaleru. Najprostsze rusztowanie składa się ze słupków i poziomo rozciągniętych drutów. Powinny być one solidne, aby mogły utrzymać nawet przez kilkanaście lat napór silnych wiatrów na ulistnioną płaszczyznę szpaleru. Słupki o długości 2,10-2,20 m wkopuje się w ziemię na głębokość 0,50-0,60 m, co 7 do 10 m w rzędzie. Następnie wzdłuż rzędu rozpina się nierdzewne druty o średnicy około 3 mm. Dla odmian o sztywnych pędach wystarcza zwykle jeden drut przypięty na wysokości 1,5 m, a dla odmian o wiotkich pędach, należy rozciągać trzy druty na wysokości 0,6; 1,0; 1,6 m.

Głównym celem cięcia malin jest prześwietlanie krzewów. Dzięki temu zabiegowi do liści dociera więcej światła, co zwiększa intensywność fotosyntezy, a w efekcie zwiększa liczbę pąków kwiatowych i wytrzymałość roślin na mróz. Prześwietlanie umożliwia również dokładne opryskiwanie roślin podczas zabiegów ochrony i sprzyja szybkiemu obsychaniu pędów po deszczu, przez co zmniejsza się ryzyko chorób grzybowych.
Pędy, które już nie owocują, powinno się wyciąć bezpośrednio po zakończeniu zbiorów (zwykle koniec lipca, początek sierpnia). Jednocześnie należy usunąć nadmiar młodych pędów, pozostawiając do pięciu sztuk w krzewie czyli 10 na m.b. rzędu. Wycięte pędy rozdrabnia się, układa w międzyrzędziach i opryskuje preparatami grzybobójczymi i owadobójczymi, a pozostawione przywiązuje do drutów. Jesienią w międzyrzędziach rozsiewa się nawozy mineralne i stosuje wapnowanie. W kwietniu, gdy młode pędy i odrosty korzeniowe mają 10-15 cm, niszczy się je herbicydami kontaktowymi. Jednocześnie niszczone są chwasty. W maju i czerwcu odrosty pozostające poza obrębem krzewów należy systematycznie niszczyć. W międzyrzędziach wykonuje się to kosiarką, ustawioną płytko glebogryzarką, a w rzędach między krzewami - sekatorem, motyką lub kosą spalinową. Na każdym krzewie należy pozostawić około pięciu młodych pędów.
Cięcie malin powtarzających odbywa się jesienią lub wiosną i polega na wycięciu tylko górnych, rozgałęzionych i uschniętych części pędów, które już owocowały. Pozostawione nierozgałęzione dolne części pędów wytworzą owoce w lipcu. Pędy, których część nierozgałęziona jest krótsza niż 60-70 cm należy wyciąć przy ziemi. Maliny powtarzające zwykle nie są prowadzone w formie oddzielnych krzewów, ale wszystkim pędom pozwala się wyrastać swobodnie w pasie szerokości 30-50 cm. Jeśli zależy nam na uzyskaniu dużych owoców, liczbę pędów należy od wiosny ograniczać do 10 szt./m.b. zagonu.

Choroby wirusowe

Mozaika malin - objawia się żółtymi plamami na liściach. W miejscach tych plam ilość chlorofilu jest zredukowana, spada wydajność fotosyntezy, wzrost roślin jest zahamowany, owoce są mniejsze i zawierają mniej cukrów. Chore roślin należy wykopać i spalić lub przekompostować. Choroba jest przenoszona przez uskrzydlone formy mszyc.
Karłowatość malin - występuje u nas rzadko, ponieważ zdeformowane rośliny w ogóle nie owocują i są natychmiast wykopywane i palone. Chore rośliny wytwarzają całą kępkę cienkich, niskich pędów, które nie wytwarzają nawet kwiatów. Rośliny chore oraz rosnące w ich sąsiedztwie należy wyrwać z korzeniami i zniszczyć. Choroba jest przenoszona przez skoczki, podobne do małych pasikoników.
Krzaczasta karłowatość malin - choroba wirusowa powodująca rozpadanie się owoców. Przenoszona jest wraz z pyłkiem przez pszczoły i inne owady zapylające. W naszych warunkach zahamowanie wzrostu chorych roślin może być niewielkie. Przy rozmnażaniu roślin we własnym zakresie należy zwracać uwagę na jakość owoców roślin matecznych.

Choroby grzybowe
Choroby korzeni (choroby glebowe) - powodują gnicie korzeni lub zatykanie wiązek naczyniowych przewodzących wodę, wskutek czego następuje więdnięcie roślin. Choroba ta powoduje zahamowanie wzrostu i może doprowadzić do zamierania całych roślin. Aby zmniejszyć niebezpieczeństwo jej występowania należy sadzić zdrowe rośliny, unikać stanowisk zakażonych, nie sadzić malin na terenach wilgotnych lub sadzić je na podwyższonych zagonach.
Grzybowe choroby pędów - objawiają się różnego rodzaju plamami i nekrozami kory. Mogą to być rozległe, matowe, rozmyte plamy spowodowane przez grzyb Botrytis cinerea, wyraźne ciemne plamy u nasady ogonków liściowych i pąków spowodowane przez grzyb Didymella applanata, względnie okrągłe, fioletowe plamy z szarym środkiem spowodowane przez grzyb Elsynoe veneta.
Grzybowe choroby owoców - powodują gnicie owoców; infekcja pierwotna zachodzi jednak najczęściej w okresie kwitnienia. Szara pleśń, która wyrządza największe szkody, powoduje zamieranie kwiatów, zawiązków i owoców, gdy tylko wystąpi ciepła i wilgotna pogoda. Często porażone zostają zielone działki kielicha, z których grzyb przerasta w terminie późniejszym do zawiązków i owoców.
Uprawa malin pod daszkami z folii lub w otwartych tunelach zapobiega zwilżaniu roślin przez deszcz i w dużym stopniu ogranicza porażanie pędów, liści, kwiatów i owoców przez choroby grzybowe. Również wiosenne opryskiwanie fungicydami zapobiega infekcji pędów, liści, kwiatów i owoców. Maliny powtarzające należy opryskiwać w lipcu (w okresie kwitnienia), z zachowaniem okresów karencji (toksyczność preparatów dla ludzi) i prewencji (toksyczność dla pszczół).

Szkodniki malin

Kwieciak malinowiec

jest chrząszczem, który uszkadza liście wygryzając w nich niewielkie, owalne dziurki. Najważniejsze uszkodzenia to podcięte szypułki pąków kwiatowych, zwisające i opadające pąki kwiatowe.

Pryszczarek namalinek łodygowy – jest maleńką, delikatną muchówką, której larwy żerują pod korą, wskutek czego uszkodzone pędy łatwo się wyłamują. Wycinanie pierwszych młodych pędów w maju, gdy osiągną 15-20 cm, w znacznym stopniu ogranicza szkody wyrządzone przez pryszczarka. Pomocne jest również opryskiwanie roślin przed okresem kwitnienia, a przy dużym nasileniu szkodników wskazane jest opryskiwanie malin po zakończonych zbiorach i wycięcie starych pędów.

Przędziorki – to małe pajęczaki żyjące na spodniej stronie liści, które nakłuwają i wysysają soki z liści, co powoduje ich usychanie i odpadanie.

Kistnik malinowiec

uszkodzenie spowodowane przez tego rudobrązowego chrząszcza na najmłodszych liściach to wyjedzona tkanka między nerwami. Nadgryzają one również pąki kwiatowe, wyjadają słupki, pręciki i nektarniki. Głównymi szkodnikami są larwy, które żerując w dnie kwiatowym i owocach powodują ich robaczywienie.

Mszyce – wyrządzają nie tylko szkody bezpośrednie, ale także mogą przenosić choroby wirusowe. Pojedyncze kolonie, powodujące zwijanie liści na wierzchołkach pędów, można wycinać i niszczyć. Przy masowym występowaniu można zastosować Aztek, Pirimor lub biopreparaty.

(źródło:Rolniczy magazyn elektroniczny)

Maliny ze względu na swoje smaczne i bardzo zdrowe owoce mają wielu wielbicieli. Jednak i one narażone są na różne choroby.
Choroby malin może my podzielić na 3 grupy
grzybowe
bakteryjne
wirusowe
Do najczęstszych chorób malin zaliczymy choroby o podłożu grzybowym, szarą pleśń oraz zamieranie pędów maliny.

Szara pleśń
Przy wyższych temperaturach i dużej wilgotności już od wiosny atakuje młode pędy, doprowadzając do ich zasychania i zamierania.
Pod koniec lata na pędach widać ciemne skleroty(owocniki grzyba)

Porażone grzybem pąki kwiatowe zasychają i opadają, a owoce zaczynają gnić i pokrywają się pleśnią.


Szara pleśń może spowodować duże straty,dlatego należy jak najszybciej przystąpić do jej zwalczania poprzez dokładną pielęgnację krzewów a porażone rośliny zebrać i spalić.

Zamieranie pędów malin-należy do najgroźniejszych chorób dotykających krzewy malin. Powodują duże straty w uprawie oraz plonowaniu.
W okresie letnim na pędach wokół pąków i u nasady liści pojawiają się plamy (brunatne do fioletowych). Z czasem zwiększają swoje rozmiary po czym pękają, a pędy zamierają.
Skuteczna walka z chorobą:
Po zbiorach owoców wyciąć i spalić owocujące pędy a także walczyć ze szkodnikiem jakim jest pryszczarek namalinek łodygowy, który uszkadza pędy w fazie larwalnej

Chcąc skutecznie walczyć z chorobą należy po zbiorze owoców usuwać i palić owocujące pędy oraz skutecznie walczyć z pryszczarkiem łodygowym namalinkiem, uszkadzającym pędy w fazie larwalnej.
Pozostałe choroby grzybowe to:
Biała plamistość liści
Antraknoza maliny -objawia się głównie na pędach, ale poraża wszystkie nadziemne części krzewu.Konsekwencją tej choroby jest zamieranie pędów, obniżenie plonów, ze względu na drobniejsze owoce.

Choroby wirusowe
Chorób tych nie da się zwalczyć za pomocą środków ochrony roślin, dlatego szczególnie trzeba zadbać o to aby choroba nie pojawiła się na krzewach.

Chloroza nerwów liści
Jest spotykana powszechnie na większości plantacji malin. Choroba ta roznoszona jest przez mszyce.

Romciu, serdeczne dzięki za temat! My próbujemy z malinami od dwóch lat, ale jakoś nam nie idzie. A mnie się wydawało, że to łatwa w uprawie roślina.

Tak jak Zuza, myślałam, że malinę się wsadza, a ona sobie rośnie... nic bardziej mylnego. Próbowałam przez trzy lata z rzędu i kicha. Mam stok pochylony na południe, ziemię gliniastą, ale przekopana w miejscu grządek z nawozem organicznym i piaskiem. Myślę, że źle je cięłam.

Zuza bo to prawda,malina jest łatwa w uprawie,ja mam polany,które po zbiorach tnę przy samej ziemi,wiosną odchwaszczam,na to daję przerobiony obornik albo jak kto nie ma to kompost i mam święty spokój.Czasami robię oprysk z HT i spokojna głowa.
Ewo,cięcie zależy od odmiany

Ja mam polanę od Romy. Zadołowałam ją zaraz po otrzymaniu, bo nie miałam miejsca przygotowanego i tak już zostało. Rośnie jak szalona i tak samo owocuje. Gleba gliniasta, stanowisko słoneczne, osłonięte od wiatru, w miarę wilgotne. Przycinam lekko na wiosnę, bo jesienią zapominam. Nie nawożę,nie pryskam a rośnie. Strach pomyśleć jak by się rozrosła gdybym bardziej o nią dbała Romo kocham Cię za tą malinę,bo tylko ona chce u mnie rosnąć

Kurczę, nasze sadzonki ukorzeniły się, puściły liście, a po zimie - 10/10 padło...
Teraz drugie podejście i mamy chyba ze cztery żywe
Stanowisko słoneczne, gleba jak marzenie (przekompostowany historyczny obornik) i sukcesów brak.

Ness,jeśli będziesz cięła zupełnie przy ziemi,będziesz miała większe owoce
Zuza.przypomnij się jesienią to Ci ukopię i podeślę.

Romo, jeszcze większe? One już są ogromne. Teraz niestety będą musiały radzić sobie same, chyba że teściowi zlecę cięcie. Czy wystarczy że przytnie je przed zimą czy masz jakiś konkretny termin?

Ja tnę po zbiorach,to wypada gdzieś na początku października

Maliny są wspaniałe . Romo ,ja też dziękuję za tak szczegółowy opis
Najpierw był 1 rząd ,później tak się rozrosły ,że doszły 3 . Dwa lata temu po przeniesieniu w inne miejsce zrobiło się 8 20-dziesto metrowych .Jemy my , turyści , rodzina i nawet nasz pies .Większość to Polana , trochę Polki , żółta Poranna Rosa nie nadaje się u mnie bo dojrzewa najpóźniej ,wykopuję a ona i tak odrasta .Jest i malina czarna Bristol ,która owocuje na pędach dwuletnich Przede wszystkim robię soki , łączę też pół na pół z sokiem z aronii , w małych ilościach robię nalewkę malinowo-miodową

Bristol



Polana





Polka


Beata

Orety! To się nazywa malinowy chruśniak ( w pozytywnym tego słowa znaczeniu)

Nie wiem czego zazdrościć malinowego chruśniaka czy widoków bo jedno i drugie robi wrażenie.

To są zielone wzgórza nad Soliną . Zapraszam na widoki a w sierpniu na maliny .
Maliny moje mają dużo słońca i dosyć sucho ,ziemia gliniasta .

Beata

A ja wcale nie wycinam malin

Aktualnie owocuje mi jakaś stara odmiana na dwuletnich pędach oraz Polka i Polana.

Po zimie wycięłam tylko brązowe, suchę pędy odmian nowoczesnych. Pędy ubiegłoroczne, żywe zostawiłam. I to na nich są teraz owoce.

Nowe pędy, które wyrosły wiosną będą miały owoce później, dla mnie za późno.
Każdego roku październikowy przymrozek mrozi u mnie owoce i kwiaty na Porannej Rosie, Polce i Polanie, dlatego korzystam z tego, że mogą owocować na ubiegłorocznych pędach.
Drugie owocowanie jest tak obfite, że nie dajemy rady ze zjadaniem owoców. A nie bardzo lubię przetwarzać

Nie rozumiem jak można mówić o malinie ,że powtarza owocowanie jak u mnie nawet jak zostawię kilka patyczków ,aby mieć szybciej owoce to zawsze takie byle co wyrasta ,że nawet nie ma co zbierać . Może ktoś wstawi zdjęcia jak to wygląda , bo jestem ciekawa jak owocujące pędy walczą o światło z kwitnącymi gałązkami , bo chyba to tak wygląda . U mnie nijak ,więc jesienią wycinam do zera ,żeby młode gałązki wyrastały z ziemi ,bo tak szybko się nie wyłamują przy dużym wietrze i zamieranie pędów się nie rozwija . Zrobiłam zdjęcie ,gdzie nie wycięłam do zera , więcej takich pędów zostawiłam ,ale w tym gąszczu ich nawet nie widać .U mnie nie zdaje egzaminu Poranna rosa ,bo właśnie owocuje bardzo późno ,teraz jeszcze nie kwitnie.











'Bristol' , owocuje na pędach dwuletnich , łatwo się ukorzenia przygięta wierzchołkiem do ziemi a pędy mają nawet trzy metry




Beata

Pędy ubiegłoroczne są słabsze niż tegoroczne - nie da się ukryć!
Pewnie także dlatego, że wiązały owoce w czasie upałów i suszy.
Kwitły i zawiązały owoce zanim nowe pędy je przerosły. Teraz dojrzewają sobie na słońcu lub w cieniu wyższych gałązek.



Te dojrzewają w cieniu.

Chyba jeszcze dosadzę rząd malin , ale takich właśnie co będą teraz .Nie wiem jednak które odmiany są najlepsze .Czarne maliny są tylko ozdobą ,bo jest ich mało i wcale nie są smaczne .

Beata

W tym roku również planuję dosadzić jakieś wcześniejsze maliny bo Polany dojrzewają u mnie bardzo późno a większość owoców wcale nie zdąży dojrzeć.Zbyt mało słońca mają.

Moje są na słonecznej polanie i prawie wszystkie owoce są zerwane do przymrozków ,może tylko jakieś boczne co wychodzą z ziemi nawet teraz nie zdążą zaowocować .Chyba poszukam na alegro odmiany ,które są tu opisane , bo chyba w sklepach ogrodniczych teraz już nie sprzedają .

Beata