Na zdjęciu pączki topoli balsamicznej.
Topola (Populus L.).Tym razem będzie o pąkach topoli. Aby wyposażyć domową apteczkę w salicylany natura dostarcza nam wielu surowców roślinnych, które z powodzeniem możemy stosować zamiast polopiryny czy aspiryny. Pisząc o pąkach mam na myśli gemmoterapię czyli dział fitoterapii wykorzystujący jako surowiec pąki roślin. W zależności od rośliny preparaty lecznicze można przygotować z pąków pędowych, liściowych, kwiatowych lub korzeniowych. Topoli jako rośliny leczniczej zaczęto używać w średniowieczu. Wspomina o niej Św. Hildegarda polecając kąpiele w wywarze z topolowego drewna w zachorowaniach na podagrę, a włoski lekarz renesansowy Matthioli wymienia jej pąki jako środek leczący oparzenia.
Pąki możemy pozyskiwać z topoli czarnej czyli sokory, topoli szarej, topoli białej czyli białodrzewu, topoli osiki, topoli balsamicznej i wielu jej mieszańców i kultywarów. W książkach zielarskich rodzimych autorów najczęściej wymieniana jest topola czarna, choć J. Muszyński w 1954 roku pisał, że znacznie bogatsze w żywicę i olejek lotny są pąki liściowe topoli balsamicznej.
Pąki zawierają m.in. kwas salicylowy, kwas propionowy, salicynę, populinę, flawonoidy, żywice, olejek eteryczny. Używa się świeżych i suszonych w temperaturze do 40̊ C.
Preparaty z pąków topoli działają przeciwzapalnie, przeciwbólowo, napotnie, przeciwgorączkowo, przeciwkaszlowo, oczyszczająco, moczopędnie, przeciwreumatycznie, przeciwhemoroidowo, przyspieszają gojenie się ran, wrzodów i egzem.

W. Poprzęcki podaje przepis na maść topolową: „łyżkę świeżo pogniecionych pączków i dwie łyżki niesolonego smalcu mieszając smażyć tak długo, aż wszelka wilgoć z nich wyparuje, po czym ciepłą jeszcze maść przecedzić przez płótno – stosuje się w stanach zapalnych zewnętrznych, zaognionych ranach i hemoroidach”.
Do tego przepisu należy wprowadzić pewne modyfikacje. Pączki przed zalaniem smalcem trzeba zwilżyć spirytusem i pozostawić w szczelnie zamkniętym naczyniu przez ok. 2 godziny, aby otrzymać lepszą ekstrakcję substancji czynnych. Proponuję także nie smażyć, tylko ogrzewać w tzw. łaźni wodnej, czyli naczynie z powstającą maścią włożyć do innego naczynia wypełnionego wodą i podgrzewać. Jest również prostszy sposób na zrobienie maści topolowej stosowanej zewnętrznie na skórę. Otóż łyżkę pąków należy rozetrzeć z 30 g. maści Alantan lub Linomag.

I moje przetestowane receptury:
Intrakt topolowy (dla przypomnienia intrakt to taki rodzaj nalewki, do którego przygotowania używa się gorącego alkoholu): 100 ml świeżych lub suszonych, utartych albo zmielonych pąków topoli zalać 500 ml gorącego 70% alkoholu. Odstawić w ciepłe miejsce na 10 dni, przefiltrować.
Zażywać łyżeczkę intraktu 2-3 razy dziennie. Można podawać go w mleku lub z miodem. Stosować w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, przeziębieniach i przeciwzakrzepowo. Można stosować zewnętrznie na skórę w postaci nierozcieńczonej.
Napar z pąków topoli: 1 łyżkę rozdrobnionych pąków topoli zalać 1 szklanką wrzącej wody, odstawić na 30 minut, przecedzić i pić 2 razy dziennie po 100 ml. Stosować przy przeziębieniu, grypie, podwyższonej temperaturze, bólach mięśni i stawów. Można podawać dzieciom. Dla polepszenia smaku dodać łyżeczkę miodu. Przefiltrowany napar można stosować do okładów, przemywania i płukania miejsc chorobowo zmienionych.