Lulecznica kraińska
Scopolia carniolica

Lulecznica kraińska nalezy do rodziny psiankowatych i występuje na Zakaukaziu, w Europie, w tym także w Polsce. Gatunek ten jest jednak w naszym kraju objęty ochroną, gdyżspotykany jest już na nielicznych stanowiskach naturalnych (Beskid Niski, Pieniny, okolice Sandomierza).

Wiosną zachwyca, gdyż jest jedną z bylin najwcześniej rozpoczynających start, później, w trakcie sezonu lepiej ją ukryć, gdyż staje się nieco chwastowata. Do tego, lulecznica jest rośliną trującą, więc nalezy rozważnie umiejscawiać ją w ogrodach, gdzie mogą zetknąć się z nią dzieci. Trucizna wnika także przez skórę, nalezy wszelkie zabiegi pielegnacyjne przeprowadzać w rękawiczkach. Inna sprawa, że uprawa lulecznicy nie wymaga niemal zadnych zabiegów - szybko wybija wiosną, zakwita i pod koniec maja/w czerwcu, można sekatorem wyciąć łodygi.

Umieszczone skrętolegle, na około 40-60 cm łodygach, liście są jajowatego kształtu, ciemnozielone i mają długośćokoło 15-18 cm, zaś kwiaty wyrastające na zwisających szypułkach są dzwonkowate i maja dość ciemny, brunatno-bakłażąnowy kolor na zewnątrz (w środku oliwkowy, sporo jaśniejszy). Rozwijają się wcześnie - od kwietnia do początku maja. Owocem jest torebka okragłego kształtu, posiadająca wieczko i kryjaca we wnętrzu żółtobrazowe nasiona.

Lulecznica kraińska na rycinie pochodzacej z pracy Franza Eugena Köhlera, 'Köhler's Medizinal-Pflanzen'


źródło: wolne zasoby Wikipedii

Scopolia carnolica jest typową rośliną leśną - spotkać ją można w bukowych i olszynowych lasach, zagajnikach, zaroślach, kępach krzewów, u podnóża skał w górach. Jeśli chcemy uprawiać ją w swoich ogrodach, musimy stworzyć tam warunki zbliżone do leśnych - pólcień i glebę lekko kwaśną, zasobną w kompost liściowy.

Rzadsza i ciekawsza forma lulecznicy kraińskiej o żółtych kwiatach - Scopolia carniolica f. hladnikiana - występuje na Słowenii.




.

Scopolia carniolica f. hladnikiana , to roslina 5-letnia. Kupiona została przeze mnie na targach ogrodniczych w Berlinie, jako spora sadzonka, która podzieliłam od razu na pół. Rośnie w lekkiej, piaszczystej ziemi, na stanowisku, które wiosną jest słoneczne a latem cieniste, gdyż takie własnie warunki panują na miejscach jej naturalnego wystepowania.

foto 13.03.- start po zimie fioletowym kłami



foto 10.04 - pełnia kwitnienia Scopolia carniolica f. hladnikiana ; kwiaty mają kształt zwisających dzwoneczków i wyraźny żółty kolor



Zdjęcie z 19.04.2017 - lulecznica juz kończy kwitnienie, więc w kępie przeważają liście. Za około miesiąc wytnę całe łodygi przy ziemi.



.

Lulecznica kraińska rozwineła już żółte kwiaty. Nie sa skupione na czubku łodygi, lecz zwisaja na krótkich ogonkach




fot.10.04.2018r.
.

Scopolia carniolica f. hladnikiana

Jak napisałąm we wstępnym wpisie, forma hladnikiana lulecznicy kraińskiej, występuje na Słowenii. Różni się od gatunku przede wszystkim kolorem kwiatów, które są zielonożółtawe a w miarę dojrzewania coraz bardziej żółte. Rozwijając się z pąków, tworzą na szczycie około 30-50 centymetrowych, dośc nagich łodyg, koronę złożoną z kilku (3-5) kwiatów. Później, kwiaty zwisają na krótkich, zwieszających się łodyżkach.






Prawdziwym widowiskiem jest moment pojawiania się Scopolia carniolica f. hladnikiana nad powierzchnią ziemi po zimie. Obłe pąki przebijające się przez grunt, mają piękny, nasycony, fioletowy kolor. Wraz z rozwojem liści, kolor ten powoli zanika, ale jest dośc długo widoczny w ich unerwieniu.

Zdjecie z 13.03.2019r.



Już po 10 dniach (23.03.) z kłów rozwijają się liście, pokazując na czubku łodyg zaczątki żółtych kwiatów

Podczas gdy Scopolia carniolica f. hladnikiana jest już w pełni rozkwitu...







....gatunek lulecznicy kraińskiej dopiero się rozwija (rosną obok siebie). jej kwiaty maja bordowy kolor na zewnątrz kwiatu i oliwkowy w środku


fot.02.04.2019r.
.

Piękne, fioletowe pąki lulecznicy kraińskiej już nad ziemią... Jest to roślina, która bardzo szybko rozwija się wiosną, więc jeśli nagle nie pojawia się jakieś straszne mrozy, jeszcze w tym miesiącu zakwitnie.


fot.04.03.2020r.

Nocne temperatury skosiły pierwsze żółte kwiaty lulecznicy kraińskiej (Scopolia carniolica f. hladnikiana ), ale jeszcze kilka dość niepozornych, rozwinęła. teraz idzie w liście







Sporo później wystartował gatunek. Dopiero teraz wyrasta znad poziomu ziemi i rozwija pąki






fot.09.04.2020r.
.

Scopolia carniolica f. hladnikiana startuje ponad trzy tygodnie później, niż w innych latach


fot.26.03.2021r.
.

Lulecznica interesująco wygląda wiosną a jak prezentuje się latem, tudzież jesienią?

Basiu, letni i jesienny wygląd lulecznicy można opisać jednym słowem: chwastowato. Dlatego też, jakiś czas po kwitnieniu po prostu ja wycinam do poziomu gruntu.
Teraz prezentuje się bardzo ciekawie, pokazuje już zawiązki kwiatów




fot.30/31.03.2021r.
.

Lulecznice szybko wschodzą i jeszcze szybciej rozwierają pąki z kwiatami ... Dopiero potem rosną w górę




fot.23.03.2022r.
.

Scopolia carniolica f. hladnikiana ledwo wyskoczyła z ziemi, a już rozpoczęła kwitnienie.




fot. 25.03.2023r.
.

Scopolia carniolica- gatunek o bordowych kwiatach



Forma żółta już kończy kwitnienie


fot. 13.04.2023r.

.

Ruszyła wcześniejsza z lulecznic- Scopolia carniolica f. hladnikiana . Lubię ten moment i póki nie wyskoczy do góry, robię jej wiele zdjęć




fot. 03.03.2024r.
.