Villa Gamberaia to kwintesencja Toskanii – z solidną architekturą, z podzielonym na wnętrza ogrodem rozlokowanym na różnych poziomach, z ciętymi żywopłotami i malowniczymi widokami. Ogród w obecnym kształcie jest efektem pracy wielu pokoleń. Choć kojarzy się głównie z dominującym kolorem zielonym i mocnymi, architektonicznymi formami topiarów, znajdą się tu także wzbogacające kompozycję barwne akcenty roślinne.
Ale po kolei.
Na wzgórzach w okolicy Florencji od wieków uprawiano oliwki i tworzono gospodarstwa. Jedno z nich założono w XV wieku, budując na wzgórzu murowany dom. Stopniowo był on przebudowywany i powiększany. W pierwszej połowie XVII wieku został gruntownie przekształcony, poprzez budowę okazałej willi z częściowym wykorzystaniem istniejących fundamentów. Urządzono wtedy ogrody z systemem fontann. Sto lat później willa zyskała status jednej z najpiękniejszych w rejonie Florencji.





W ogrodzie tego okresu istniały dwie równoległe osie na linii północ-południe: wysadzona cyprysami droga wjazdowa i aleja z trawnikiem, a także prostopadła do nich oś na linii wschód-zachód z rokokowym cabinet de rocaille (gabinetto rustico).









Były obecne boskiety z ostrokrzewów, górny taras zdobił budynek limonaia (w którym zimują i obecnie drzewka cytrynowe) wraz z przyległym geometrycznym ogrodem, a na południowym krańcu całego założenia znajdował się kunsztowny parter w stylu francuskim (jego już nie zobaczymy w obecnym ogrodzie). Uzupełnieniem była ptaszarnia i wyspa dla królików (też już nieistniejące). Akcenty ozdobne stanowiły liczne figury, popiersia i urny.
Dokumenty z XVIII wieku wymieniają jeszcze nimfeum z figurą Neptuna, otoczone cyprysami.

Przez kilkaset lat zachował się zasadniczy układ ogrodu i wiele z jego historycznych elementów wciąż istnieje. Poza niewielkimi dobudowami niewiele zmieniano bowiem przez kolejne wieki – znikały co najwyżej stopniowo drzewa. Największą rewolucję w ogrodzie przeprowadziła dopiero w z końcem XIX wieku księżniczka Jeanne Ghyka, wprowadzając w kwaterach parteru cztery baseny z wodą zamiast rabat. Na południowym krańcu tarasu został także założony basen z roślinami wodnymi, a oś widokową zamknięto arkadą na planie półokręgu, wykonaną z wysokich strzyżonych cyprysów, tworząc zielony „teatr” z oknami widokowymi. W tym czasie w na obwodzie parterów wodnych znajdowały się lekko wyglądające rabaty pełne kwitnących roślin: kosaćców, oleandrów, lilii i róż.
Kolejni właściciele w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku nadali parterom bardziej formalny charakter – obsadzając je na obwodzie dominującymi i dzisiaj strzyżonymi, masywnymi bukszpanami i cisami.

Całe założenie bardzo ucierpiało w czasach II wojny światowej – willa została podpalona przez uciekające wojska niemieckie, a ogrody przez lata bardzo zaniedbano. W latach 50. nowy właściciel Marcello Marchi rozpoczął odbudowę i renowację budynków i poświęcił się odnowieniu ogrodu ( prace nad przywróceniem blasku trwały aż do końca lat 60.). Między innymi ponownie przycięto zimozielone krzewy na parterach, przywrócono wisterię przy gabinetto rustico, posadzono róże przy ścianach tarasów. Obecny właściciel kontynuuje dzieło utrzymania historycznego wyglądu założenia. Prowadzi się renowację ścian tarasów, odnawia mniejsze budynki należące do kompleksu, wykonuje uzupełnienia dekoracji.









Korzystając z zachowanej dokumentacji, pod nadzorem konserwatorskim wprowadzono na nowo rabaty z santoliną, lawendą i kosaćcami na parterach, mieszane rabaty z bylinami na tarasie cytrusowym i wiele odmian róż w całym ogrodzie.






Ogród jest stosunkowo niewielki, ale sprawia wrażenie bardzo przestronnego, za sprawą przepięknych zapożyczonych widoków.










Dokładną historię miejsca, zdjęcia archiwalne i plany ogrodu można znaleźć na stronie oficjalnej Villa Gamberaia oraz na stronie Catena (archiwum cyfrowe ogrodów historycznych i architektury krajobrazu). Wszystkie moje zdjęcia były wykonane w maju 2017 r.

Zielona Ania napisał:
W ferworze walki rzadko myśli się o zabytkach, raczej o ochronie życia-swojego i kolegów. Jednak bezmyślnego podpalania, czy wysadzania opuszczanych obiektów, które było bardzo częste a nawet stało się regułą podczas II wojny światowej, to już swego rodzaju barbarzyństwo. Nawet nie chcę myśleć, jakie koszty musiał ponieść właściciel, by doprowadzić takie założenie do stanu używalności.

Aniu, dziękujemy za ciekawy wątek.

Dorzucę i ja trochę fotek. Pewnie widoki będą się powtarzać, ale niech tam. Aniu świetnie było, prawda?

Bardzo miło wspominam Dorotko Dziękuję za dodanie zdjęć