Kosodrzewina / sosna górska / kosówka właściwa (Pinus mugo)



– gatunek drzewa (lub krzewu) iglastego z rodzaju sosna (Pinus) należący do rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w pasmach górskich Europy Środkowej i Południowej. W górach zachodniej Europy występuje sosna hakowata traktowana jako podgatunek kosodrzewiny P. mugo subsp. uncinata (Ramond) Domin lub odrębny gatunek P. uncinata Ramond ex De Candolle. Kosodrzewina jest gatunkiem dość zmiennym, o wielu odmianach uprawnych. W Polsce podlega ochronie. Odgrywa ważną rolę chroniąc glebę przed erozją i zapobiegając osuwaniu się ziemi oraz lawinom.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w pasmach górskich Europy Środkowej i Południowej, od centralnych Alp na wschód przez granicę szwajcarsko-austriacką do Karpat i na południowy wschód przez kraje byłej Jugosławii i Rumunię do gór Riła i Piryn w Bułgarii. Izolowane stanowiska znajdują się we włoskich Apeninach Środkowych i na zachód do francuskich Wogezów i Alp. Podgatunek uncinata występuje w górach Iberyjskich (Sierra de Gúdar, Sierra de Cebollera), Pirenejach, Masywie Centralnym i zachodnich Alpach, od Szwajcarii do zachodniej Austrii, spotykany aż do wschodnich Niemiec. Rośnie na wysokościach 1400–2500 m n.p.m., przy czym subsp. uncinata w zakresie 1000–2300 m. Tworzy własne piętro roślinności nazywane piętrem kosówki, zazwyczaj powyżej regla górnego, a poniżej piętra hal. Najniżej notowana w południowo-wschodnich Niemczech na wysokości 200 m n.p.m. i w południowej Polsce, gdzie na Hali Izerskiej rośnie na wysokości 840 m n.p.m. (najniżej położone naturalne stanowisko tego gatunku w kraju). Najwyższe stanowiska znajdują się na południowym krańcu zasięgu w górach Piryn w południowo-zachodniej Bułgarii, gdzie sięgają 2700 m n.p.m.

W Polsce rośnie dziko w Tatrach, Sudetach, Babiej Górze i Pilsku, niewielkie stanowiska kosodrzewiny znajdują się również na Policy, Romance, oraz na szczycie Czyrńca. Do lat 90. XX wieku reliktowe stanowisko kosodrzewiny znajdowało się w Beskidzie Niskim (rezerwat przyrody Kornuty).

Morfologia

Pokrój
Przeważnie krzew o masywnych gałęziach, które płożą się po ziemi, wznoszą ku górze lub wyrastają na boki. Pokrój zmienny, silnie zależny od podgatunku i siedliska. U starszych drzew korona luźna.

Pień
Niski, płożący, o wysokości do 3,5 m. Kora ciemnoszara, lekko spękana, nie łuszczy się. Pędy nagie, młode zielone, następnie drewnieją przybierając barwę brązową.

Liście
Szpilki wyrastają po 2 z krótkopędu, mają długość 3–8 cm i ciemnozielony kolor z połyskiem. Są krótsze i grubsze niż u sosny zwyczajnej, sztywne. Ułożone są gęsto wokół całego obwodu pędu.

Szyszki
Męskie kwiatostany cylindryczne, długości 10 mm, żółto-czerwone. Szyszki żeńskie początkowo żółto-zielone do purpurowych. Osadzone pojedynczo lub po 2–3 koło siebie, siedzące. Dojrzała szyszka ma średnio 5 cm długości i 2,5 cm szerokości. Tarczki szyszek z wyrostkiem, często zakończonym cienkim kolcem, czarno obrzeżone. Młode szyszki pokryte niebieskawym lub fioletowym nalotem, dojrzałe brązowieją. Nasiona czarne, długości 4 mm, z 7–12 mm skrzydełkiem.

Źródło: Wikipedia

Sosna górska 'Minikin'
Pinus mugo

Odmiana karłowa, o kulistym pokroju.
Niewymagająca.
Lubi słońce.
Mrozoodporność 4.

Sosna górska 'Mini Mops'
Pinus mugo



Beata

Sosna górska 'Citron'
Pinus mugo

Odmiana powstała z czarciej miotły znalezionej w 2002 roku przez Ladislava Krejčíego (Czechy)
Przybiera kulisty kształt i posiada bardzo gęstą budowę.
Igły: krótkie, zielone.
Przyrost roczny: 2-3 cm
Wielkość po 10 latach: 25x25 cm

Sosna górska 'Marlis'
Pinus mugo

Odmiana powstała z czarciej miotły znalezionej w 2003 roku przez Franza Etzelstorfera (Austria).
Rośnie w lekko spłaszczoną kulkę.
Przyrost roczny: 1,5-2 cm

Kochani, czy warto kupić odmianę 'Ophir'?
Ile osiągnie wzrostu po 20 latach? Trochę mniej niż gatunek czy o połowę mniej?

Po 20 latach niestrzyżona będzie miała ze 150 cm średnicy i najprawdopodobniej trochę więcej wzrostu (tak do 2 metrów). Sugerowałbym jednak przycinanie wiosennych przyrostów to utrzyma zgrabną i gęstą formę. Bez tego zrobi się tak trochę luźna i rozlazła.

Wrześniowe zdjęcie, mojej około 10 letniej, wiosenne przyrosty skracane sporadycznie



i dzisiejsze wieczorne zdjęcie

Świetnie się prezentuje. Widziałem młodsze i już bardzo rozlazłe. Może to kwestia lokalnych warunków?

Dziękuję za budujące odpowiedzi

W sumie to tylko jak u większości moich iglaków (nad którymi mam jeszcze kontrolę co do wielkości), pilnuję aby w zimie nie zalegał mokry ciążki śnieg, warunki to takie sobie, piasek trochę nawodnienia, ale zimą to jednak Suwałki
Iwona, jeśli zależy Ci na czymś podobnym do Ophir to z popularniejszych i wolniej rosnących niż Ophir, to może Carsten Wintergold lub Golden Glow

Pinus Mugo 'Grune Kugel'



oraz

Pinus Mugo 'Minikin'

Sosna górska 'Mops'
Pinus mugo

Sosna górska 'Varella'
Pinus mugo

Odmiana powstała jako siewka znaleziona w 1985 w niemieckiej szkółce Carsten z Varel.
Przybiera gęsty, regularny, kulisty pokrój. Cechą charakterystyczna jest to, że wiosną wyrastają igły stosunkowo długie ok. 10 cm, ciemnozielone, natomiast latem dekoracyjne, pędzelkowate igły krótsze.
Wielkość po 10 latach: 70x70 cm.

Sosna górska 'Varella'
Pinus mugo



Beata

Sosna górska 'Sunshine'
Pinus mugo

kupiona jesienią na wyprzedaży



Beata

Kilkanaście lat rosnąca u mnie sosna górska NN. Corocznie w maju skracam jej przyrosty i robię z nich syrop na kaszel dla dzieci .
Ponadto trzykrotnie wycinałam jej u podstawy grube gałęzie, nie chcąc by za bardzo się rozrosła.

W maju przed skróceniem przyrostów


i po....

Mam takie 4 zwykłe gatunki na skarpie , 15 letnie , jedna jeszcze nieprzycinana , a reszta ma tylko po kilka gałęzi , chociaż nie lubię takiego przycinania w kulki ,ale szkoda wykopać

2019




Beata

Pinus mugo 'Varella' dzisiejszy widok.

Sosna górska 'Carstens Wintergold'
Pinus mugo

Odmiana o zwartym, szerokim i prostym przyroście, wolno rosnąca. Przyrasta rocznie 5-7 cm. Igły krótkie, gęste, jasno zielone, jesienią przebarwiają na złotożółto i utrzymują tę barwę do wiosny.

kwiecień /po lewej/


październik