> Odmiany, uprawa w ogrodzie
Mieczyk ogrodowy (Gladiolus x hybridus)
Rodzina: kosaćcowate
Pochodzenie: Afryka Południowa
Kolory kwiatów: prawie wszystkie o jakich można pomyśleć
Kwitnienie: lipiec-wrzesień
Wysokość: 50–150 cm (zależy od odmiany)
Mieczyk jest jednym z najpopularniejszych kwiatów ogrodowych. Jest to roślina bulwiasta, należąca do rodziny kosaćcowatych.
Dlaczego informacja o tym, że mieczyk wyrasta z bulwy, a nie z cebuli jest tak istotna?
Ponieważ
cebule są wieloletnie i w przypadku utraty (ucięcia, urwania) pędu mogą, choć osłabione przetrwać do następnego sezonu wegetacyjnego i wypuścić wtedy nowy mniejszy pęd.
Bulwocebule są corocznie odtwarzane przez roślinę ze zgrubiałych dolnych części liści. Jeśli liście zostaną zniszczone bulwocebula się nie odtworzy – roślina zginie.
Tak się stanie w przypadku np. kroksomii, szafranów (krokusów), zimowitów, mieczyków.
Termin wykopywania mieczyków określa się w odniesieniu do momentu ich zakwitnięcia. Jest to minimum 6 tygodni od rozkwitnięcia pierwszego kwiatu lub 2 tygodnie od wykwitnięcia ostatniego kwiatka kłosa. Najczęściej przypada to na połowę września – październik.
Jest wiele gatunków mieczyków, a w ogrodach uprawiane są praktycznie hybrydy, czyli mieszańce i to krzyżowane tylokrotnie między sobą, że trudno jest często dociec ich źródeł. Prace nad ich krzyżowaniem trwają praktycznie od połowy XIX w. (około 1830 roku). Trudno jest określić ile gatunków oryginalnych (właściwych) było użyte do krzyżówek, ale niektórzy botanicy uważają, że było ich ponad 300. Przyjmuje się, że mieczyki pochodzą z Afryki Południowej, ale tak na prawdę to poza tym rejonem różne gatunki zasiedlają też m.in. rejon Śródziemnomorski, Azję, Afrykę Środkową.
Najogólniej możemy mieczyki ogrodowe podzielić na następujące grupy:
•
wielkokwiatowe (Grandiflorus) hybrydy (krzyżówki) o płatkach szeroko rozłożonych, kwiatach o wielkości 11–14 cm (a nawet więcej), dorastające do 120–150 cm.
•
mało- i średniokwiatowe hybrydy Primulinus, pochodzące od żółtego mieczyka pierwiosnkowego (
Gladiolus primulinus) – nieco mniejsze, kwiaty o wielkości (6–9–11) cm. Dorastają do wysokości ok. 90 cm. Można je rozpoznać po tym, że górny płatek kwiatu jak gdyby ochrania resztę płatków – tworzy nad nimi „daszek”, który zasłania gardziel kwiatu.
•
mało- i średniokwiatowe hybrydy Papilon, zwane też Butterfly (motylowe lub czasami nazywane orchideowymi). Wielkość kwiatu (6–9–11) cm. Dorastają do wysokości ok. 90 cm. Charakteryzują się tym, że kwiaty mają bardzo żywe, kontrastowe kolory, ich brzegi mają tendencje do fryzowania – jako żywo przypominają wyglądem motyle. Ich kwiaty są dość gęsto usadowione na łodydze.
Oprócz tego występują również hybrydy miniaturowe (drobnokwiatowe).
•
miniaturowe hybrydy mieczyków (kwiat do 6 cm i wysokość do 70 cm) to:
–
Gladiolus colvillei
–
Gladiolus nanus
–
Gladiolus tubergenii
Warunki uprawy: stanowisko słoneczne, żyzna, obojętna gleba do lekko zasadowej.
Pod koniec kwietnia (ziemia osiąga wtedy na głębokości 10 cm temperaturę ok. 10°C) sadzi się do gruntu obrane z łusek bulwy zabezpieczone przed chorobami grzybowymi i wolne od wciornastków. (Ideałem jest posadzenie ich na 1–2 cm warstwie piasku, w celu odseparowania bulw od patogenów grzybów obecnych w glebie.)
Bulwy należy zaprawiać w środkach przeciwgrzybiczych również przed obsuszeniem ich do zimowego przechowywania. Przygotowaniu mieczyków do zimowania, ich chorobom i szkodnikom poświęcę osobny post lub temat.
Wyjaśnienie kodu NAGC (North American Gladiolus Council)
Jest to kod opracowany przez Północnoamerykańskie Stowarzyszenie Miłośników Mieczyków i praktycznie uznawany na całym świecie.
Kod jest trzycyfrowy, z czego pierwsza cyfra oznacza wielkość kwiatu, a kombinacja pozostałych dwóch mówi nam o jego kolorze (druga cyfra) i nasyceniu barw (trzecia cyfra). Ta trzecia cyfra jest wykorzystana jeszcze w inny perfidny sposób. Jeśli jest parzysta to jest to nasycenie koloru podstawowego, jeśli nieparzysta (zawsze n+1), to znaczy że kwiat posiada kolor dodatkowy, inny niż podstawowy.
Oznaczenia mieczyków uwzględniające wielkość pojedynczego kwiatka (pierwsza cyfra liczby). Mierzony jest pierwszy, najniższy na łodydze kwiat.
Pierwsza cyfra kodu | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Średnica pojedynczego kwiatu | do 6,3 cm | 6,3–8,9 cm | 8,9–11,4 cm | 11,4–14 cm | ponad 14 cm |
Oznaczenia mieczyków określające ich kolor, natężenie barwy oraz uwzględniające informację, czy mieczyk jest w jednej tonacji kolorystycznej:
Kolor / Nasycenie barwy | Blady | Jasny | Średni | Ciemny | Bardzo ciemny |
• Biały
| 00 (01) | | | |
• Zielony
| | 02 (03) | 04 (05) | 06 (07) |
• Żółty
| 10 (11)
(kremowy) | 12 (13) | 14 (15) | 16 (17) |
• Pomarańczowy
| 20 (21) | 22 (23) | 24 (25) | 26 (27) |
• Łososiowy
| 30 (31) | 32 (33) | 34 (35) | 36 (37) |
• Jasny różowy (łososiowo)
| 40 (41) | 42 (43) | 44 (45) | 46 (47) |
• Czerwony
| 50 (51) | 52 (53) | 54 (55) | 56 (57) | 58 (59) czarno-czerwony |
• Ciemny różowy (malinowo)
| 60 (61) | 62 (63) | 64 (65) | 66 (67) | 68 (69) różowo-czarny |
• Jasny fioletowy (liliowo-lawendowy)
| 70 (71) | 72 (73) | 74 (75) | 76 (77) | 78 (79) ciemno-purpurowy |
• Fioletowo-niebieski
| 80 (81) | 82 (83) | 84 (85) | 86 (87) |
• Brązowy
| 90 (91)
(beżowy) | 92 (93) | 94 (95) | 96 (97)
(szary) | 98 (99) brązowo-czarny |
Oznaczenia mieczyków uwzględniające długość wegetacji od posadzenia do czasu kwitnienia:
65–69 dni – VE – bardzo wczesne;
70–74 dni – E – wczesne;
75–79 dni – EM – wczesno-średnie;
80–84 dni – M – średnie;
85–89 dni – LM – średnio-późne;
90–99 dni – L – późne;
100 dni i więcej – VL – bardzo późne
Oprócz tego, po cyfrach umieszczana jest czasami litera F, co oznacza, że mieczyk jest pachnący (jest to wielką rzadkością u ogrodowych odmian mieczyków).
Czasami są również dopisywane oznaczenia mówiące o stopniu fryzowania płatków (R0–5) oraz połysku kwiatów (W1–5).
Kod NASG uzupełniany jest informacją o roku rejestracji odmiany oraz nazwiskiem jej twórcy.
Wyjaśnienie kodu NAGC oprac. na podstawie stron internetowych Narodowych Towarzystw Miłośników Mieczyków