Ogród kuchenny (
Kitchen garden) to tradycyjny ogród, nazywany także jako Potager (w języku francuskim,
jardin potager) - jest przestrzenią oddzieloną od pozostałej części ogrodu przydomowego - typowo ozdobnego. Większość ogrodów warzywnych wciąż przypomina miniaturowe wersje starych działek rolniczych, ale w ogrodzie kuchennym różni się nie tylko w historycznie, ale także konstrukcyjnie.
Ogród kuchenny może być także ozdobny przez cały rok i być czymś więcej niż tylko skromną grządką. Jest przecież źródłem ziół, warzyw, owoców, kwiatów, często w postaci zorganizowanej przestrzeni opartej na powtarzalnych wzorach geometrycznych (kwaterach). Ogród kuchenny bywa obsadzany także
bylinami i krzewami wokół nasadzeń drzewiastych, a także uzupełniany roślinami jednorocznymi.
Potager to francuski termin oznaczający ogród warzywny. Historycznie jest to projekt wywodzący się od ogrodów francuskiego renesansu i baroku. Często kwiaty (jadalne i niejadalne) i zioła są sadzone z warzywami w celu zwiększenia piękna ogrodu kuchennego. Jest to celowy zabieg prowadzący do tego,
aby funkcja dostarczania żywności była jednocześnie estetyczną i sprawiającą przyjemność.
Rośliny są dobierane głównie ze względu na ich funkcjonalność, ale także dla ich koloru i formy. Wiele z nich jest prowadzona w taki sposób by rosła w górę (podpory). Dobrze zaprojektowany potager może dostarczyć żywność, jak również cięte kwiaty i zioła do domu. Ważne że są one naturalne, wyhodowane samodzielnie. Potager może zgrabnie ukryć swoją funkcję dostarczania do domu szerokiej gamy żywności - od beztroskiego stylu podobnego do cottage garden (ogrodu wiejskiego) po formalny ogród kwaterowy (oddzielone kwatery szpalerami jak np. w ogrodach węzłowych).
Ogród warzywny służy uprawianiu warzyw i innych roślin przydatnych do spożycia przez ludzi, jest przeciwieństwem ogrodu kwiatowego, który istnieje dla celów estetycznych. Jest formą warzywnictwa prowadzonego na małą skalę. Potager posiada kompostownik, kilka grządek lub podzielone obszary ziemi, przeznaczone na to by rósł tam jeden lub dwa rodzaje roślin. Grządki mogą też być podzielone na linie z asortymentem różnych warzyw uprawianych w poszczególnych rzędach. Najczęściej ogród kuchenny znajduje się z tyłu nieruchomości, na tyłach ogrodu. Choć coraz częściej znajduje się właśnie blisko kuchni. Moda nie omija także warzywników i obecnie stosuje się często w ogrodach kuchennych podwyższone rabaty, które posiadają podwyższenia z drewna czy innego materiału i wynoszą powierzchnię sadzenia roślin wyżej, by łatwiej było ją pielić, a także dla uzyskania efektu "podgrzania" gleby, by wzrosło plonowanie.
Wraz z pogorszeniem się warunków gospodarczych, a także zwiększonym zainteresowaniem ekologią i zrównoważonym stylem życia, wiele osób zwraca się do ogrodnictwa warzywnego, które jest znaczącym uzupełnieniem diety ich rodziny. Żywność uprawiana "na podwórku" nie potrzebuje wiele, nie zużywa paliwa, ani konserwantów. Hodowcy mogą być pewni, co dokładnie zostało użyte dla wzrostu ich roślin.
Ogród ziołowy jest często wydzieloną częścią ogrodu, poświęconą uprawie ziół. Te ogrody mogą być nieformalnymi "plamami" roślin albo mogą być starannie zaprojektowane, nawet do tego stopnia, że kompozycja i przycinanie tworzy konkretne wzory, jak w ogrodzie węzłowym.
Ogrody ziołowe mogą być czysto funkcjonalne lub mogą zawierać mieszankę roślin funkcjonalnych i ozdobnych. Zioła są zwykle stosowane do aromatyzowania żywności podczas gotowania, ale mogą być również stosowane w inny sposób, takich jak: odstraszanie szkodników, dostarczenie przyjemnych zapachów, lub przeznaczonych do celów leczniczych (i kosmetycznych).
W ogrodzie kuchennym można sadzić zioła w doniczkach - wtedy korzystna jest możliwość przenoszenia w różne miejsca. Niestety nie wszystkie zioła będą się dobrze rozwijać w doniczkach lub pojemnikach. Bardzo popularna mięta - choć pachnąca - jest bardzo inwazyjna i akurat zaleca się przechowywać ją w pojemniku by nie rozprzestrzeniła się w całym ogrodzie.
Zioła często mają wiele zastosowań. Na przykład, mięta może być stosowana do pieczenia, herbaty i zwalczania szkodników. Przykłady ziół i ich zastosowania:
Roczne zioła kulinarne: bazylia, koper, cząber
Wieloletnie zioła kulinarne: mięta, rozmaryn, tymianek, estragon
Zioła używane do potpourri: lawenda, werbena
Zioła używane do herbaty: mięta, werbeny, rumianek, bergamotka, hibiskus
Zioła wykorzystywane do innych celów: stewia do słodzenia.
[1] Angielski ogród kuchenny otoczony murem z rabatami ozdobnymi oraz ziołowymi przy pałacu na Warmii, Polska.
Na podstawie
katarzynabellingham.blogspot.com/p/projektowanie-ogrodow.html
Także przedstawiony w programie Maja_w_Ogrodzie_w_eko-warzywniku_w_stylu_angielskim, odc. 472
[2] Ogród kuchenny w Lost Gardens of Heligan czyli ‘Zaginionych Ogrodach Heliganu’ w południowej Kornwalii.
Na podstawie
angielskieogrody.blogspot.com/2016_01_01_archive.html
[3] Ogród kuchenny w słynnej szkole Ballymaloe Cookery School
www.cookingisfun.ie/gardens/our-gardens
[4] Inne przykłady z
pl.pinterest.com