Skoro tu trafiłaś/łeś, to znaczy, że od swojego przyszłego ogrodu oczekujesz czegoś więcej niż zielonej przestrzeni trawnika otoczonej tujami
Brawo Ty

Od czego zatem należy zacząć? Będziemy się przesuwać od ogółu do szczegółu

Otoczenie działki, czyli lokalizacja

Zaczynając myśleć o własnym ogrodzie rozpoczynamy od oględzin najbliższego terenu i nie chodzi tu o zaglądanie sąsiadom w ich rabaty i grządki . Ważne jest, czy nasz przyszły ogród znajduje się w mieście, czy na wsi, czy dookoła mamy sąsiadów w bliskiej odległości, czy działka leży w odosobnieniu, wreszcie co rośnie dookoła. Czy jest jakiś las w pobliżu i jakie gatunki drzew w nim rosną, czy też pola uprawne, bądź ugory porośnięte nawłocią. Wszystko to da nam wstępne rozeznanie, w jakim kierunku powinniśmy myśleć o przyszłych nasadzeniach. Zastanówmy się jakie warunki atmosferyczne panują na naszym terenie - inne będą nad morzem, inne w górach, a jeszcze inne w centralnych obszarach naszego kraju, zapoznajmy się ze strefami mrozoodporności. Im większą wiedzę zdobędziemy na tym wstępnym etapie, tym łatwiej będzie nam później podejmować decyzje choćby dotyczące konieczności zbudowania systemu nawadniającego, czy doboru gatunkowego roślin.

Nasze oczekiwania, czyli po co nam ogród

Zanim zaczniemy siać trawnik, zastanówmy się czego oczekujemy od naszego przyszłego ogrodu. Jakie role ma spełniać, oprócz tego, że będzie zieloną przestrzenią wokół domu. Z pewnością chcemy, żeby był miejscem odpoczynku - pytanie czy biernego, czy czynnego ? Jak ogród widzą inni członkowie rodziny i czy ewentualnie są zainteresowani pracą w nim. Czy będziemy potrzebować miejsca na zapraszanie gości lub posiłki rodzinne pod chmurką - gdzie najlepiej takie miejsce zaplanować. Czy planujemy ogród ozdobny, czy też użytkowy, a może oba? Czy będziemy potrzebować jakiejś przestrzeni na składowanie drewna/ majsterkowanie/ plac zabaw dla dzieci/ wybieg dla psa - o tym wszystkim musimy pomyśleć już na wstępie.

Możliwości, czyli co realnie uda się zrobić

Na tym etapie musimy wziąć pod uwagę kilka czynników. Przed wszystkim powierzchnia ogrodu, w zależności od tego jakim areałem dysponujemy, planujemy skromnie lub z rozmachem. Nie da się mieć wszystkiego na powierzchni dostępnej przy zabudowie szeregowej, ale też niech nas nie przeraża areał większy niż 20 arów. Wszystko jest do ogarnięcia, jeśli mądrze do tego podejdziemy.
Zróbmy hierarchię naszych potrzeb i w zależności od dostępnego miejsca zaplanujmy potrzebne strefy w naszym ogrodzie.
Następnie rozejrzyjmy się po terenie naszej działki. Czy coś na niej rośnie? Może jakieś drzewa, krzewy? Nie karczujmy bezmyślnie wszystkiego, na dorosłe drzewa czeka się wiele lat, a cień w ogrodzie to bardzo pożądana rzecz . Oczywiście jeśli zastany drzewostan jest stary i chory, może to jakieś wiekowe drzewka owocowe - usuńmy je, lecz zawsze dwa razy się zastanówmy przed wycinką, bo to straty nieodwracalne.
Kolejny etap to zaplanowanie komunikacji w naszym przyszłym ogrodzie, a co za tym idzie, zdecydowanie jakie nawierzchnie będą w nich użyte. Nie wszystko musimy robić od razu, ale warto mieć plan, który będziemy stopniowo realizować.
Musimy też przyjrzeć się glebie, na jakiej będziemy zakładać ogród. Jest to bardzo ważne, gdyż na tym wstępnym etapie możemy zastany stan gleby polepszyć, jeśli tego wymaga. Mapy geodezyjne działek zwykle zawierają informację o klasie ziemi na danym terenie, to powinna być dla nas kluczowa informacja. Ale nie martwmy się, jeśli zobaczymy na naszej mapce oznaczenie V/VI klasa , na każdej glebie da się założyć ogród, najwyżej będzie wymagał od nas więcej pracy. Albo założenia systemu nawadniającego
Jeśli nam się nie spieszy, można sezon lub dwa poświęcić na zasiewy wzbogacające glebę w cenne składniki, albo po prostu ulepszyć to, co mamy - gleby gliniaste rozluźnić dodatkiem piasku i drobnego żwiru, a gleby piaszczyste wzbogacić gliną i czarną ziemią. W obydwu przypadkach zalecane jest jak najszybsze założenie kompostownika i produkcja kompostu - najlepszego nawozu dla każdej gleby.
Jest to też dobry moment na decyzję, czy chcemy mieć wodę w ogrodzie i w jakiej formie. Czy będzie to oczko, czy raczej staw, czy chcemy mieć kaskadę (potrzebne będzie przyłącze elektryczne), a może strumyk?
No i wreszcie, czy nas na to wszystko stać ?
Jak już wspomniałam, nie musimy od razu mieć ogrodu idealnego, ale dobrze mieć plan, co i gdzie docelowo ma się znajdować. Ogrodnictwo to zajęcie dla cierpliwych

Preferencje roślinne, czyli co chcemy mieć w ogrodzie

Dopiero teraz dochodzimy do etapu, od którego niektórzy błędnie zaczynają, czyli doboru roślin do naszego ogrodu. Nieprzypadkowo właśnie teraz, bo to, co nam się podoba musimy zweryfikować przez pryzmat powyższych punktów. Czyli na przykład nie obsadzimy sobie ogrodu hostami, jeśli na działce nie posiadamy ani jednego drzewa dającego cień, albo nie zrobimy szpaleru rododendronów, jeśli ph naszej gleby znacznie przekracza 7 . Zatem wybieramy gatunki, które nam się szczególnie podobają, sprawdzamy, czy spełniają kryteria zawarte w powyższych punktach i to będą nasze wytyczne na początek.
Może się zdarzyć inna sytuacja, gdy kompletnie nie znamy się na roślinach i nie mamy bladego pojęcia co chcemy. Wtedy zdecydujmy się na bardziej ogólne założenia - jakie kolory nam się podobają, czy chcemy mieć rabaty bylinowe, a może różankę? A może jedynie drzewa i krzewy? Choć obecność na forum ogrodniczym szybko zweryfikuje takie myślenie
Odradzam za to sugerowanie się tym, co zawierają ogródki sąsiedzkie, może się zdarzyć, że sąsiedzi to tacy sami laicy jak my i będziemy popełniać te same błędy. Lepiej wtedy zasięgnąć porady doświadczonego ogrodnika lub projektanta.

Plan, czyli jak to zrobić

Jeśli przerobiliśmy uczciwie wszystkie poprzednie etapy, sporządzenie choćby szkicu naszego przyszłego ogrodu nie powinno sprawić nam trudności. Szkic powinien zawierać wyodrębnione trefy ogrodu, komunikację, planowane rabaty, ewentualny warzywnik, miejsce na altanę/grill/plac zabaw, no i oczywiście planowane nasadzenia. Te ostatnie nie muszą być szczegółowo rozrysowane, w końcu to szkic, raczej chodzi o rozplanowanie gdzie posadzimy drzewa, żywopłot, gdzie będą rabaty, a gdzie trawnik. Warto w tym miejscu wspomnieć o zachowaniu proporcji - nie planujmy zbyt dużo drzew na małej działce, ale też nie zakładajmy trawnika na 90% powierzchni, niech wszystkie elementy wzajemnie się uzupełniają.


Powyższy post oczywiście nie wyczerpuje wszystkich wstępnych zagadnień związanych z zakładaniem ogrodu, chętnie zapoznam się z uwagami czytających i uwzględnię je we wskazówkach.

Marta
super, że rozpoczęłaś ten wątek. Myślę, że niezależnie od tego czy planuje się zakładać ogród samodzielnie czy też z pomocą projektanta taka wiedza jest bardzo przydatna. W końcu ogród to niemała inwestycja i dobrze jest wiedzieć co i jak, choćby ogólnie, po to aby uniknąć podstawowych błędów, dodatkowej pracy i kosztów.
Do tego etapu wstępnego planowania, który opisałaś dodałabym jeszcze tylko jedną rzecz : ile czasu będziemy w stanie poświęcić na jego pielęgnację ? Jeśli nie mamy za dużo czasu to trzeba to koniecznie wziąć pod uwagę bo zaniedbany z powodu braku czasu ogród będzie nas frustrował a nie relaksował
Niecierpliwie czekam na dalszy ciąg ...

Dzięki Monika, że się włączyłaś do dyskusji , bo to też dyskusja ma być
Masz absolutną rację, że trzeba mierzyć siły na zamiary, czyli własny czas na ogród w przyszłości.
Starałam się zawrzeć maksimum treści w minimum słów , żeby przydługie czytadło nie zniechęcało

Bardzo fajnie to napisałaś. Krótko i treściwie. I to co najważniejsze. Jeśli chodzi o ogród to jest taka masa czynników, które należy/warto wziąć pod uwagę, że napisanie tego w 3 słowach nie jest możliwe A są to ważne rzeczy, od których dobrze jest zacząć aby później nie poprawiać własnych błędów (piszę oczywiście z własnego doświadczenia).

markita napisał:
Stuknij w stół, a nożyce się odezwą

A co, jeśli wyznaje się zasadę, że Polka potrafi? To wtedy można???
O, kurcze, oczywiście ja myślałam o sobie, nie o Polci

Polci też to dotyczy.
Co z tego wynika? Duuużo pracy, sporo pieniędzy na zadrzewienie i lata czekania. Rujnowanie się na cieniówki tymczasowe, coroczne ich zakładanie i ściąganie. Trzeba być bardzo zdeterminowanym i naprawdę chcieć.

No ba ! Na hosty i cienioluby zostaje jeszcze pn strona budynku (np. tam gdzie miał być garaż trzeba tylko czasem kogoś przekonać, że tak MUSI być )
ale zapasy cieniówki też są ! Coby miało nie być jak cienia jak na lekarstwo

A na poważnie, to jeśli działka jest przysłowiową patelnią, a chce się posiadać kolekcję cieniolubów (czy też odetchnąć na powietrzu w upalne dni) to tak jak Poll napisała - sadzić drzewa !
Tak czy inaczej drzewa stanowią szkielet ogrodu. A że długo rosną to od nich dobrze jest zacząć nasadzenia (jak już wiemy co gdzie chcemy mieć). Dobrze jest kupić chociaż kilka większych egzemplarzy (nawet kosztem opóźnienia innych zakupów) i/lub pomyśleć o gatunkach szybkorosnących (z rozsądkiem oczywiście) - i tak przyjdzie nam na nie czekać co najmniej kilka lat aż zaczną wyglądać i cień dawać.

Siberia napisał:
Przypominam, że to dział dla początkujących i proszę mi tu nie siać destrukcji , że Polak/Polka potrafi przekonujemy się na każdym kroku , a do tego uwielbiana przez nasz naród zasada "wolnoć Tomku w swoim domku" przyprawia niejednokrotnie o ból zębów

Oczywiście jak ktoś będzie się bardzo upierał stwarzać sobie problemy na własne życzenie, to nic już na to nie poradzimy . Oprócz złośliwego komentarza "a nie mówiłam"

Moni dzięki za sprowadzenie dyskusji do meritum

Marto, z mojej strony, to wcale nie żarty... Kupując działkę - łyse , rozsłonecznione pole , cieszyłam się,że będe miała ... pole do popisu. To było kilkanaście lat temu ... Kręciły mnie wtedy skalniaki , więc zaplanowałam na samym środku to, co dziś nazywam górką skalną. Pieczołowicie obsadzałam tymi drobinkami, karłowymi odmianami iglaków... Hosty zajmowały wtedy ok 10 m kwadratowych powierzchni chronionej nieco cieniem przez stary dąb i tylko w godzinach popołudniowych. Z biegiem czasu hosty, paprocie i inne cienioluby stały się tym, co mnie pociągnęło , ta fascynacja trwa do dziś i wątpię , by już odpuściła .

Dlaczego to piszę? Gdybym wtedy wiedziała, że pociągnie mnie w stronę cieniolubów, szukałabym zupełnie innej działki . Wiele osób jednak nie ma wyboru, z różnych przyczyn staje się właścicielami ogrodów o różnych warunkach.... Oczywiście, jak napisałaś, nie sadzi się host na patelni, ale pisząc we wcześniejszym poście o determinacji, wiem , co piszę. Początkujący ogrodnicy mają więc dwa wyjścia:
1/ sadzenie takich roślin , na jakie pozwalają nam warunki panujące na naszej działce
2/ stworzenie mikroklimatu ogrodu, który odpowiada roślinom, które chcemy w nim sadzić. Można - jeśli się bardzo tego chce - zmienić patelnię w cienisty, mieszany las, choć trwa to zazwyczaj kilka dobrych lat i wymaga wielu nakładów - zarówno pracy własnej, jak i finansowych

W tej chwili, starsze części mojej patelni, wyglądają tak:



Zaś 2-3 letnie , wymagają jeszcze stosowania sztucznych cieniówek /myślę, że za 3-4 lata już nie będą potrzebne/





Uwagi moje odnoszą się chyba jednak bardziej do ogrodów kolekcjonerskich, więc - jak napisałaś - dobrze byłoby przemyśleć, jakie rośliny nam się podobają, jakie funkcje ma ogród pełnić... Choć czasem trudno przewidzieć, co przyniesie czas i w którą stronę serce nas pociągnie ... .

Położę też nacisk na to, co napisałaś powyżej
Moja słaba, piaszczysta gleba świetnie sprawdzała się, jako podłoże dla roślin skalnych, natomiast nie dla roślin cienia, wywodzących się zazwyczaj z lasów obfitujących w próchnicę .Stąd latami kompostuje wszystko, co tylko się da w 9 olbrzymich kompostownikach - każdy z nich ma ok. 1,5 m sześć. objętości. I ciągle mi tego kompostu za mało. Stosowałam także obsiewanie wolnej, niezagospodarowanej części działki żółtym łubinem, który był traktowany, jako zielony nawóz.

To, co napisała Poll jest chyba kwintesencją powstawania każdego ogrodu, którego właściciel traktuje go jako coś więcej, niż przysłowiowy trawnik otoczony tujami. Szczególnie dotyczy to osób, które wcześniej nie miały ogrodu lub zajmowały się nim okazyjnie. Możemy mieć jakieś wyobrażenie o jego przyszłym kształcie, możemy mieć genialny projekt, a gdy minie parę lat dłubania w ziemi, to okazuje się, że pasjonuje nas zupełnie co innego, niż na początku i wtedy zaczyna się ogrodowa rewolucja

Bardzo, bardzo istotne informacje! Dziękuję!

Wrócę jeszcze do kwestii otoczenia działki. Mój ogród miejski jest z trzech stron otoczony działkami sąsiadów. Od frontu graniczy z ulicą osiedlową.
I tak: sąsiad nr 1 i 2 mają wzdłuż ogrodzenia szpaler iglaków (strzyżone tuje i kilkunasto- już metrowe świerki, sosny). Dla nas oznaczało to: cień plus deficyt wody w tych rejonach przypłotowych. Ale z drugiej strony staraliśmy się wykorzystać sytuację i tak zaaranżować te fragmenty po naszej stronie, żeby granica działek wydawała się zatarta dzięki roślinom i żeby uzyskać efekt wizualny "przeplatania się" rosnących po obu stronach roślin ze sobą.
Ponadto trzeba było przemyśleć sprawę litego muru 185 cm, który oddziela nas od sąsiada nr 2 i 3. Taki rodzaj ogrodzenia ma swoje wady i zalety.

Ulica od frontu jest dość ruchliwa z uwagi na zlokalizowaną niedaleko szkołę. Zatem początkowe plany zrobienia "ogrodu do podziwiania" w części frontowej zmieniły się w konieczność odseparowania się od hałasu i ruchu poprzez posadzenie szpaleru, no trudno, żywotnika Ellwangeriana.

Po reformie śmieciowej doszły nam dwa dodatkowe pojemniki do segregacji odpadów. Zatem trzy pokaźne kontenery muszą też gdzieś znaleźć swoje miejsce, muszą być łatwo dostępne a przy tym nie rzucać się w oczy.

No i jest jeszcze sprawa miejsca do przechowywania sprzętu i narzędzi ogrodniczych, doniczek, nawozów, i te pe. Mamy na to miejsce np. w garażu, czy trzeba budować coś dodatkowego? Tu też musieliśmy zweryfikować nasze pierwotne zamysły.

To tyle z własnych doświadczeń

rispetto napisał: I to jest kolejna racja.
Ja od początku posiadania działki, miałam w planach hortensjowy szpaler pod lasem. Dla tych hortensji wyrywałam pokrzywy i podagrycznik, kłącze po kłączu, dokładnie i sukcesywnie. Aż przyszedł taki moment, że dostałam pierwszą hostę... Teraz pod lasem rosną dwie hortensje, a szpaler robi się z host i powoli, powoli zmienia swój kształt.
Mam ten plus, że cienia i słońca u mnie na działce jest po równo, więc było łatwiej.

Jedyną rabatą, na której nie popełniłam kolosalnych błędów jest aleja róż, ale już z bylinami było gorzej.

Polu Twój przykład nazwałabym "dla zaawansowanych" , jeśli wiemy już co chcemy, to znaczy, że poznaliśmy trochę materię ogrodu i jego różne odsłony. Ja chciałam zacząć od takich naprawdę podstaw-podstaw
Ale bardzo dobrze, że uzmysławiasz z czym się wiąże dopasowanie nieprzystosowanego miejsca do uprawy tego, co chcemy

Paweł wszystko się zgadza, Pola opisała swoją kilkunastoletnią drogę do tego, co kocha. A ten dział ma służyć początkującym zielonym szczypiorkom . Jeśli się rozwiną, na forum znajdą mnóstwo inspiracji, w którą stronę chcą podążać.

Zuza bardzo cenne spostrzeżenia , tak właśnie musimy analizować teren, na którym przyjdzie nam zmagać się z materią

Ewo w planach jest wątek o naszych błędach , będę prosiła o podzielenie się nimi z przyszłymi ogrodnikami

Świetny i ważny temat... dlaczego? Bo jeśli schrzanimy sprawy fundamentalne na początku, to odwrócić je z czasem będzie bardzo ciężko.
Co dla mnie oznacza fundament ogrodu? Otóż jest to spójność totalna między człowiekiem, domem i naturą. Ogród to przecież pewnego rodzaju kompromis między naturą a człowiekiem.
Filozofując nieco, duch miejsca musi się w nim pojednać z duszą właściciela. Skomplikowane? Bynajmniej, jeśli zrozumie się w pełni sens tego stwierdzenia.
Podświadomie wybieramy otoczenie zdrowe i bezpieczne, takie też uważamy za piękne. Dom na wzgórzu, w jakimś drzewiastym osłonięciu z tyłu i boków, z przodu z dobrze widocznym horyzontem, albo przynajmniej przedpolem. Czy to sytuacja idealna? Wymarzony dom w ogrodzie? Tak, pod warunkiem, że przestrzeń ta będzie współgrać z naszymi gustami i temperamentem.
Przyglądam się u siebie na wsi na różnego rodzaju założenia... sielski krajobraz zwyczajnej mazowieckiej wsi, bardzo naturalny, zarośnięty, niekoniecznie zadbany, jeśli chodzi o tzw. zieleń wspólną... raptem zaczynają gdzieniegdzie powstawać tu domy-klocki, dominować kanciaste formy, rabaty spod linijki, w jednym ogrodzie 10 różnych materiałów użytych do jego wykończenia. Chaos w najgorszym tego słowa znaczeniu, oznaczający bowiem przesadny porządek, dominantę form i sztuczności nad naturalnością. Smutne, zgrzytające, pokazujące, iż projektant był tu jedynie dyktatorem, a nie doradcą klienta, w dodatku, niewiele rozumiejącym, co oznacza krajobraz zapożyczony i jak ważne jest, byśmy się wraz ze swoim domostwem w niego wtopili, jakbyśmy tu byli od zawsze...

Myśle, że Markita zaczęła dobrze i powinna kontynuować swoja myśl, kolekcjonerstwo, wtapianie ogrodu w krajobraz jeśli szczęsliwiec ma go za płotem i tym podobne to zawsze sprawa dlaszej lub bliższej przyszłości, okrzepnięcia w temacie ogrodowym...ile jest osób na forach ogrodniczych, które od poczatku wiedzą czego chcą? ile poprzestaje na radosnym wyobrażeniu z czym to sie je? jednostki o ile w ogóle....wiekszość z nas ma spłachetki ziemi a za płotem radosna twórczośc sąsiadów...
Gdybym miała taki przewodnik zaczynając dzisiaj nie szukałabym wciąż i wciąż.....Marta dobrze zaczęłaś i tego się trzymaj....

Też uważam, że bardzo potrzebny jest taki instruktarz dla początkujących.Martuś, gdybym wcześniej natrafiła na taki temat to zapewne mój ogród dzisiaj wyglądałby inaczej, byłby bardziej dojrzały a ja oszczędziłabym sobie wiele problemów i ogromu niepotrzebnej pracy

Ja ze swojej strony dodam radę dla bywających na działce od czasu do czasu by przemyśleć dobrze sprawę rabat bylinowych. Aby pobyt na działce zamiast odpoczynku nie stał się gonitwą by wizualnie doprowadzić wszystko do ładu

Z mojej strony mam takie spostrzeżenie/uwagę - przygotowanie ziemi...warto jest na początek zainwestować (no nie każdy ma na swojej działce czarnoziem nadany przez przyrodę).
Warto teren wyrównać, wzbogacić w dobrą ziemię (nawieźć), zasilić i dopiero potem sadzić. Nawet kosztem późniejszego zakładania ogrodu. Wiem, że początkujący ogrodnicy bywają niecierpliwi, ale wiem też jak potem takie nieprzygotowanie gruntu się mści. Ja na przykład mam już sporo nasadzeń, ale nie będę miała pięknego, równego trawnika, bo teren miałam połąkowy, nierówny i nigdy nie miałam nawiezionej porządnej ziemi..., cokolwiek sadzę musze kupować worki ziemi i ładować ją do dołków. To znacznie wyższe koszty i bardziej pracochłonne... na początku nie zainwestowałam i bardzo tego teraz żałuje.

O, ja też jestem zdania, że to sprawa fundamentalna. U swoich sąsiadów na osiedlu widzę jak po ukończonej budowie domu wtykają krzewy w gruzowisko wykopując dołek i sypiąc dwie garście ziemi ogrodowej. Potem na to kora i gotowe. A potem widzę, jak te rośliny biedują przez kolejne sezony, jeśli w ogóle uda im się przetrwać.
To tak jakby ktoś liczył, że jak po urodzeniu dostanie porcję schaboszczaka, to ma już mu starczyć do pełnoletniości.