Sosna zwyczajna / sosna pospolita (Pinus sylvestris)




– gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje powszechnie na terenach Europy Północnej i Środkowej (również górskich) oraz Syberii Wschodniej.


Rozmieszczenie geograficzne

Zasięg sosny zwyczajnej rozciąga się od Wielkiej Brytanii i Portugalii na zachodzie po Serbię, Kaukaz aż do Morza Ochockiego na wschodzie, na północy sięgając krańców Półwyspu Skandynawskiego. W południowej i zachodniej Europie zasięg ten jest poprzerywany, natomiast w środkowej i wschodniej zwarty. Na północnych obszarach zasięgu jest drzewem niżowym, na południowych występuje w położeniach górskich.

W Wielkiej Brytanii sosna zwyczajna występuje naturalnie tylko na terenie Szkocji, chociaż z historycznych zapisów wynika, że rosła także w lasach Irlandii, Walii i Anglii. Została wytrzebiona ok. 300–400 lat temu, w wyniku nadmiernego wyrębu. Podobne fakty miały miejsce w Niemczech i Holandii, gdzie gatunek ten jest reintrodukowany.

Jako źródło drewna sosna zwyczajna uprawiana była także poza zasięgiem występowania – w Nowej Zelandii i w chłodnych rejonach Ameryki Północnej. Dzięki dużej tolerancji ekologicznej przedostała się z upraw leśnych do naturalnych ekosystemów. W części stanów USA (w regionie Wielkich Jezior i Nowej Anglii) naturalizowana, w innych uznana za gatunek inwazyjny, zagrażający rodzimym gatunkom (m.in. w Ontario i Wisconsin).

Morfologia

Pokrój
Drzewo iglaste, zimozielone, korona luźna, z konarami rosnącymi w pozornych okółkach (będących w rzeczywistości ciasnymi spiralami), początkowo stożkowata, z wiekiem staje się rozłożysta lub parasolowata, w zależności od warunków bytowania. Rosnące samotnie sosny mają rozłożyste, dosyć gęste korony. Rosnąc w zwarciu w skupiskach leśnych drzewa tracą dolne gałęzie i wykształcają prosty pień o wysokiej koronie. Sosny występujące na terenach nizinnych mają grubsze konary i korony lekko zaokrąglone, natomiast występujące na obszarach wyżynnych mają konary cieńsze i pokrój bardziej stożkowaty.

Pień
Przeciętnie osiąga wysokość 30 m, wyjątkowo rośnie do 40 m (najwyższe okazy w Puszczy Białowieskiej osiągają wysokość ponad 45 m[2]). Średnica pnia 0,5–1,2 m. Kora u podstawy pnia starych drzew jest szarobrązowa i gruba (ok. 10 cm), głęboko bruzdowana, w górnej części ma zabarwienie czerwonocynamonowe i łuszczy się cienkimi płatami.

Liście
Igły szarozielone do niebieskozielonych, osadzone parami na krótkopędach, długości 3–5(7) cm, grubości 1–2 mm. Sztywne i twarde, zaostrzone, drobno piłkowane, skręcone dookoła swojej osi. U młodych drzew na szczytach pędów igły mogą występować po 3 lub 4 na krótkopędzie. Pozostają na drzewie od 3 do 6 lat.

Kwiaty
Kwiaty męskie są jajowate o żółtym zabarwieniu, długości 5–8 mm, gęsto skupione u podstawy młodych pędów. Pojedynczy kwiat stanowią liczne pręciki osadzone na osi, każdy z dwoma pylnikami z wyrostkiem łącznikowym. Po przekwitnięciu kwiaty odpadają pozostawiając fragment pędu bez igieł. Kwiaty żeńskie, w postaci zielonkawych lub czerwonawych łusek zebranych w stojące, szyszeczkowate kwiatostany, wyrastają na końcach młodych pędów. Łuski okrywowe są przyrośnięte do grzbietów znacznie większych łusek nasiennych.

Szyszki
Osadzone na krótkich szypułkach, zamknięte są małe i zielone, niekiedy zakrzywione, wąskojajowate, z czasem otwierają się i przybierają kształt szerokojajowaty, brązowieją. Osiągają od 3 do 7 cm długości. Osadzone pojedynczo lub po 2–3 obok siebie. Tarczki łusek (apofyza) romboidalne, różnorodnie wykształcone – od płaskich po stożkowate z niewielkim wyrostkiem (piramidką). Zróżnicowany kształt wyrostka na tarczce, pozwala na wyodrębnienie czterech form szyszek: plana – o słabo wykształconym wyrostku (tarczka prawie gładka), gibba – z wyrostkiem prostym, hamata – z wyrostkiem zagiętym w kierunku nasady szyszki, reflexa – z wyrostkiem skierowanym ku wierzchołkowi szyszki. Nasiona czarne, długości 4–5 mm, ze skrzydełkiem długim na 12–20 mm, kleszczowato obejmującym nasienie.

Korzeń
Korzeń palowy na piaszczystych glebach osiąga głębokość 1,5–3 m. Większość korzeni rośnie poziomo, około 20 cm pod powierzchnią ziemi.

Źródło: Wikipedia

Sosna zwyczajna, pospolita 'Białogon'
Pinus sylvestris

Rodzima odmiana znaleziona jako siewka i rosnąca nieco wolniej od gatunku. Końcówki igieł w kolorze białym.

Sosna zwyczajna, pospolita 'Moseri'
Pinus sylvestris

Sosna zwyczajna, pospolita "Trollguld"
Pinus sylvestris

Pinus sylwestris 'Trollguld' odmiana sosny pospolitej o zwartym szeroko stożkowym pokroju.



Dziś wygląda tak.

Sosna zwyczajna, pospolita 'KBN Gold'
Pinus sylvestris

Odmiana znaleziona przez Grega Williamsa w amerykańskiej szkółce Kate Brook Nursery.
Rośnie w niewielki stożek.
Przyrost: ok. 10-15 rocznie

Sosna pospolita 'Gold Coin'
Pinus sylvestris

po jesiennych przymrozkach robi się coraz bardziej żółta.

Pinus sylvestris 'Ksawerów'

Pinus sylwestris 'Trollguld'

Zdj.14.03.2017

dwulatka na pełnym słońcu, przypala jej igły





i dwulatka rosnąca w cieniu, zielone igły przez cały sezon

Sosna zwyczajna, pospolita 'Meffengowd'
Pinus sylvestris

W mojej subiektywnej ocenie jedna z najładniejszych odmian sosny pospolitej.
Z pierwszymi mrozami zaczeła pięknie przebarwiać się na żółto.

Sosna pospolita 'Viridis Compacta'
Pinus sylvestris

Wolno przyrasta przybierając stożkowo, jajowaty kształt.
U mnie od trzech lat rośnie na słonecznym, przepuszczalnym stanowisku.

Zdj.07.12.2017

Sosna pospolita „Xawery” (syn. „Ksawerów”)
Pinus sylvestris

Rośnie powoli, tworząc gęsty, wąski stożek. Wyróżnia się stałą obecnością młodocianych, spłaszczonych igieł w koronie.
Mało wrażliwy na suszę.

Zdj.12.12.2017

Sosna pospolita "Aurea"
Pinus sylvestris

Sosna o pięknym złoto-żółtym kolorze w zimie, także wiosną i latem w kolorze jasnej cytrynowej zieleni.
Wzrost mniejszy niż gatunek, w ciągu 10 lat osiągnie 3-4 m, igły lekko skręcone, gęsto ułożone na pędach o pięknej gęstej budowie. Znosi nawet trudne stanowiska siedliskowe.

Zdj. 28.02.2018

wojtek napisał:
To chyba moja pięknotka sprzed domu? Dla identyfikacji zrobiłam zdjęcia szyszek






fot.18.11.2018r.

Poll na 99% to będzie Sosna pospolita 'Aurea' ewentualnie Sosna pospolita 'Gold Coin', jednak ta druga rośnie wolniej więc stawiałbym na tę pierwszą.

Pinus sylvestris 'Top Hat' kupiłem w Krzywaczce i nie potrafię znaleźć o niej jakichś informacji
... ma niebieskie igły i rośnie jak widać (zdjęcia z wiosny i dzisiejsze )

Pinus sylvestris 'Trollguld' z wiosennymi przyrostami.
Sądziłam że będzie rosnąć trochę wolniej ,ale po dobrym ukorzenieniu się przyśpieszyła.

Moja trzyletnia Sosna pospolita 'Trollguld' dopiero w zeszłym sezonie zdecydowała się na wytworzenie przewodnika

zdj.02.02.2019

Moje sosny - najzwyklejsze sosny , oplatam bluszczem , żeby pnie ładniej wyglądały .
Gleba w moim ogrodzie najwyraźniej służy bluszczowi , bo rośnie na tych sosnach coraz mocniej.
Jak myślicie , czy takie silne pnącze może kiedyś zaszkodzić sosnom ?

Magdo stare sosny oplecione bluszczem to piękny widok i często też spotykany w naturze

Dziękuję Basiu
Mi tez wydaje się to takie naturalne i nie zastanawiałabym się nad tym wcale , ale znajoma , która mieszkała w Anglii , a była u mnie w odwiedzinach zwróciła uwagę na moje sosny ,
mówiąc, że właśnie tam na Wyspach takie oplecione stare sosny obumarły u kogoś...
Czy w to wierzyć - nie wiem...