Wrotycz
Tanacetum

Do rodzaju należy ok. 70 gatunków roślin spokrewnionych z chryzantemami.
Wrotycz pospolity jest gatunkiem rosnącym na obszarach o umiarkowanym klimacie. W Polsce rozprzestrzenił się i występuje pospolicie.
Na sztywnych wysokich łodygach usadowiony jest baldachowy kwiatostan złożony z żółtych, spłaszczonych koszyczków.
Ta wieloletnia roślina zaliczana jest do roślin magicznych. Ziele wrotyczu uważane było w polskiej magii ludowej za odstraszające czarownice i diabły. Choć trujący używany był jako przyprawa. Znachorzy stosowali go do spędzania płodu, pobudzania menstruacji, leczenia napadów histerii.
Kamforowy zapach wrotyczu podobno odstrasza komary, muchy, kleszcze i mole.
W ogrodnictwie wrotyczowy odwar stosowany jest do zwalczania mszyc i stonki ziemniaczanej.

fot.Poll



Wrotycz jest rośliną ekspansywną, dlatego należy kontrolować jego wzrost w ogrodzie.

Gatunki uprawiane w ogrodach:

- wrotycz alpejski, złocień alpejski (Tanacetum alpinum , syn. Chrysanthemum alpinum )
- wrotycz baldachogroniasty, złocień baldachogroniasty (Tanacetum corymbosum )
- wrotycz maruna, złocień maruna (Tanacetum parthenium syn. Chrysanthemum parthenium ) Bernh.
- wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare )
- wrotycz wielkolistny (Tanacetum macrophyllum )
- wrotycz balsamiczny (Tanacetum balsamita)

Tanacetum vulgare'Crispa'




Zdecydowanie ozdobna roślina, o pięknej świeżej zieleni. Kwitnienie nie służy jej urodzie, osobiście przycinam przed

Próbuje się rozrastać i, gdyby nie rósł w oczku w bruku, pewnie już by opanował świat

Wrotycz maruna
Tanacetum maruna

Popularna nazwa maronka.

Wrotycz maruna jest roślina krótkowieczną. Właściwie powinnam opisać ją w dziale roślin dwuletnich. Jednak ze względu na fakt, że zapraszając maronkę do naszego ogrodu raz, mamy ją wciąż i wciąż, zdecydowałam się na opis jej jako byliny.
Wrotycz maruna rozsiewa się samoistnie po kwitnieniu. W tym samym sezonie wyrasta kępa pierzastych liści. Liście są koloru od zielonego do złotożółtego, w zależności od odmiany. W kolejnym roku w czerwcu roślina rozpoczyna kwitnienie. Przycinając przekwitające kwiatostany ograniczymy zdecydowanie jej rozsiew i zapewnimy sobie powtórne kwitnienie po kilku tygodniach. Drugie kwitnienie jest równie obfite jak pierwsze.

Maronka wyrasta na wysokość do 80cm, pędy ma rozgałęzione, u podstawy zdrewniałe. Bardzo mocno i specyficznie pachnie. Na szczytach łodyg wyrastają baldachogrona koszyczkowych kwiatów. Kwiaty wielkości od 1-3cm średnicy typu pomponowego - białe lub żółte, kołnierzykowego, pełne lub pojedyncze.



Istnieje 30 odmian wrotyczu maruny hodowanych w ogrodach i na kwiat cięty. Niektóre z nich to:
- Spring Spirit, Summer Spirit, Schneekrone i Selma Stern oraz seria Ivanka - kwiaty pomponowe, białe
- Sweet Yellow o kwiatach pomponowych żółtych
- Crown White - kołnierzykowe białe kwiaty
- Daisy, Roya, Fortuna - kwiaty pojedyncze

Do odmian niskich, osiągających do 30 cm zaliczamy:
- Goldball
- Schneeball
- Weisser Stern

Maronka nie lubi upałów, ale lubi słońce. Powinno się ją sadzić w miejscu słonecznym lecz przewiewnym. Wysoka temperatura powoduje usychanie i osłabia kwitnienie.
Gleba może być każda, jednak na piachu szybciej drewnieje, a na siedliskach podmokłych może wygniwać.

Jest to roślina według mnie, pancerna. Można ją przesadzać nawet w czasie kwitnienia (tak tez znalazła się w moim ogrodzie). Trzeba tylko pamiętać, aby dobrze ją podlać.



Myślę, że wiele osób wśród nas może się pochwalić tymi ślicznymi pomponikami

Kto raz marunę wprowadzi, będzie ją miał nie tylko zawsze ale i wszędzie Pomijając kwestie odmian, mam wrażenie, że ona prezentuje dużą zmienność w siewkach: niektóre modele znikają bezpowrotnie, inne się pojawiają.
I, oczywiście, jak coś jest wszędzie, to nie ma tego na fotkach... Na razie znalazłam taką marunkę, z różą i palcem

Wrotycz wielkolistny
Tanacdetum macrophyllum

Jest jeszcze uprawiany przez nas

- wrotycz Haradjana ( Tanacetum haradjanii).

Wiem, bo mam malutką sadzonkę od Ankhi, a jak się nazywa dowiedziałam się od Nowinki , ma go piękną kępę i zdjęcia, a ja nie.

Wrotycz maruna
Tanacetum maruna

U mnie od lat wysiewa się taka maruna o limonkowych liściach. Bardzo wdzięczna, niekłopotliwa roślina.





Czy ktoś wie co to za odmiana?

Wrotycz Haradjana
Tanacetum haradjanii

Liście niewielkie, pierzasto podzielone o silnie pomarszczonych brzegach, pokryte srebrzystym, gęstym kutnerem.
Kwiatostany złożone z niewielkich żółtych kwiatów złożonych. Roślina osiąga około 10 cm wysokości, nadaje się na wszelkiego rodzaju skalniaki.
Znosi miejsca suche oraz silne zimowe mrozy. Nie toleruje jednak nadmiaru wilgoci w okresie jesienno-zimowym.

Mój nie przeżył tej zimy , a rósł na samym szczycie skalniaka, więc nie powinno tam być mokro.

Różne maruny u mnie rosną. Jakoś kojarzy mi się z nazwa gatunkową - złocień, ale może być i wrotycz






I wrotycz pospolity, którego specjalnie posadziłam w ogrodzie wykopując na ugorze:

Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare) jest często spotykany na słonecznych miejscach w mojej okolicy, szczególnie na łąkach i poboczach dróg i skrajach lasów.
Ponad miesiąc temu zrobiłyśmy z moją wnuczką ocet wrotyczowy na bazie naturalnego octu jabłkowego i stosowałyśmy go na zaczerwienioną skórę (alergia).




fot. 26.08.2024r.
.

Czy robiłyście macerat? Same kwiatostany? Jak stosujecie, jako okłady, smarowanie, płukanki?