Azalia pontyjska
Rhododendron luteum Grupa
Gatunki dzikie
Synonimy polskie: Różanecznik żółty; dawniej: zielina
Synonimy łacińskie:
Azalea pontica; Rhododendron flavum
Środowisko naturalne: dwa główne ośrodki... pierwszy górski: Kaukaz i rejon Morza Czarnego: północna Turcja, Abchazja, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan, Dagestan... drugi nizinny: wschodnia Europa: Wołyń i Polesie... także oderwane stanowiska na południowo-wschodnich obrzeżach austriackich Alp, w Słowenii, na Ukrainie, w Polsce (Wola Zarczycka koło Nowej Sarzyny, powiat leżajski)
Odkrywcy: Peter S. Pallas (populacja kaukaska); Antoni P. Howe (populacja europejska)... gatunek uprawiany w Europie od roku 1793
Pokrój: krzaczasty, rozłożysty
Siła wzrostu: duża... w naturze osiąga około 1,50 do 3-4 m wysokości i do 6 m szerokości... w uprawie po 10 latach dorasta do około 1,50-2,50 m wysokości i 1,80-3,50 m szerokości
Pędy: jasnoszare... młode pokryte lepkimi włoskami gruczołowymi
Liście: sezonowe... zwykle żywo zielone, ale także mniej lub bardziej szaroniebieskie... jesienią przybierają różne odcienie żółci, pomarańczy i purpury... od odwrotnie jajowatych do odwrotnie lancetowatych... o długości od 5 do 13,50 cm i szerokości od 1,50 do 4,20 cm... lekko pofalowane, szorstkie, z obu stron owłosione... brzegi gładkie i delikatnie orzęsione... młode lepkie, obustronnie pokryte włoskami
Kwiaty: żółte lub złótożółte z licznymi pomarańczowymi cętkami na górnym płatku, zlewającymi się w plamkę... liczne, szerokolejkowate... średnica pojedynczego kwiatu od 3 do 6 cm... 5 długich pręcików... zebrane po 7-12 sztuk w gęste, szczytowe kwiatostany... zapylane głównie przez motyle zwisaki, rzadziej przez pszczoły
Termin kwitnienia: długie, trwa prawie 3 tygodnie... od przełomu kwietnia i maja... przed lub równocześnie z rozwojem liści
Zapach: bardzo silny, odurzający... wyczuwalny z odległości nawet 200 m
Mrozoodporność: do -30 °C ale w czasie bardzo mroźnych zim mogą przemarzać pąki kwiatowe
Wyróżnienia: AGM: 1993 RHS
Ciekawostki:
---> Polska nazwa gatunku: Azalia
pontyjska i dawna nazwa łacińska:
Azalea pontica wywodzi się od starożytnej krainy
Pontu, ciągnącej się tysiąc kilometrów wzdłuż południowych wybrzeży Morza Czarnego
Obecna nazwa:
Rh luteum wskazuje na barwę kwiatów i pochodzi od łacińskiego słowa:
lutum, luteum oznaczającego kolor żółtawy
---> Azalia pontyjska to
jedyny rodzimy gatunek azalii, w dodatku zagrożony wyginięciem! stąd
objęty ochroną ścisłą w roku 1948... w roku 1957 w Puszczy Sandomierskiej utworzono
rezerwat przyrody Kołacznia, który objął jedyne w naszym kraju naturalne stanowisku pontyjki... rośnie tam li tylko kilkadziesiąt krzewów, które zajmują około 450 m² piaszczystego wzniesienia wydmowego (cały rezerwat ma 1000 m²)
---> Azalia pontyjska występowała już w okresie przedlodowcowym... jej kopalne szczątki pochodzące z pliocenu (1,8-5,3 mln lat temu) odkryto w roku 1953 w Pieninach koło Czorsztyna
Warto wiedzieć:
---> Azalia pontyjska jest
rośliną trującą... wszystkie jej części zawierają trujące glikozydy (andromedotoksyna, erykolina, rododendryna)... szkodliwa przede wszystkim dla zwierząt, u których zatrucie pontyjką może prowadzić do śmierci wskutek porażenia ośrodka oddechowego... u ludzi natomiast obserwuje się tylko lekkie zatrucia, objawiające się zawrotami, bólami głowy, rzadziej omdleniami... pierwszą wzmiankę o tym mamy już w starożytności... w roku 401 p.n.e. w okolicach Trabzonu w Górach Pontyjskich w następstwie spożycia miodu z azalii pontyjskiej zatruciu uległa armia grecka, o czym donosił jej dowódca Ksenofont... podobny los w roku 67 p.n.e. w tymże samym miejscu spotkał prowadzącą wojnę z królem Pontu Mitrydatesem, armię rzymską pod dowództwem Lukullusa
Potomstwo: (m.in.) Chromatella, Golden Oriole, Goldlack, Hollandia, Narcissiflorum, Nancy Waterer, Summer Fragrance
Gdzie w Polsce: rezerwat Kołacznia oraz wszystkie polskie ogrody botaniczne i arboreta
Szczęśliwych posiadaczy proszę o zasilenie bazy swoimi fotkami