Helleborus multifidus

Ciemierniki wielodzielne to temat rzeka, a do tego - z pewnych względów - rzeka o zmiennym nurcie, w zależności od tego, kto chce tę rzekę regulować. Krótko pisząc, w źródłach spotkać można różne opracowania tematu, różne klasyfikacje, w tym wyłączenie podgatunków jako osobne gatunki. Pozostawiając badania i klasyfikacje botanikom, oprzemy się o najbardziej popularnej, dzielącej gatunek na cztery podgatunki:

1/ H. multifidus subsp. multifidus, który spotykany jest na trawiastych zboczach, w jasnych zaroślach i lasach, często na bardzo ubogiej glebie wśród wapiennych skał wzdłuż wybrzeża Adriatyku, ale nie na terenach bezpośrednio przylegających do niego, a bardziej w głąb lądu. Jeśli zrobicie wycieczkę z Zadaru, czy Splitu na północny wschód, jest duża szansa, że będziecie mogli go podziwiać w naturze.

2/ H. multifidus subsp.bocconei, rosnący naturalnie w środkowych i południowych Włoszech oraz na Sycylii. Na tych terenach jest jedynym podgatunkiem ciemiernika wielodzielnego czyli zasięg jego występowania nie pokrywa się z zasięgiem żadnego innego podgatunku. Mało tego, tereny występowania nie znajdują się nawet w pobliżu, gdzie odnotowano inne podgatunki. Jest on więc dość wyizolowany i w naturze nie ma szans na tworzenie mieszańców z innymi podgatunkami, a jeśli takowe powstają, to w sztucznych warunkach.
Spotykany jest w lasach i zaroślach, zwykle w miejscach zacienionych latem,

3/ H. multifidus subsp. hercegovinus, występujący wyłącznie w południowo-wschodnim krańcu Hercegowiny i częściowo Serbii. Spotykany jest w zaroślach i jasnych lasach, głównie w górach, ale nie wzdłuż samego wybrzeża Adriatyku a bardziej w głębi lądu.

4/ H. multifidus subsp. istriacus, który rośnie na terenach przystających do granicy miedzy Włochami a dawną Jugosławią czyli na półwyspie Istria. Odwiedzając, modną wśród Polaków miejscowość Rijeka, mamy spore szanse na spotkanie go w pobliskich górach. podobnie jak inne podgatunki, najbardziej lubi jasne zarośla i lekko ocienione lasy..

Ogólnie ujmując, Helleborus multifidus naturalnie występuje na terenach rozciągających się od Sycylii przez teren niemal całych Włoch po północno- zachodnią część obszaru dawnej Jugosławii. Na każdej części tych terenów rosną osobniki poszczególnych podgatunków, których zasięg czasem się przenika. Dość łatwo jest określić po nazwie, gdzie jest spotykany dany z podgatunków, gdyż słowa 'Istria', 'Chorwacja', czy 'Hercegowina' są świetnie znane.
Jak niemal wszystkie dziko rosnące gatunki, także ciemierniki wielodzielne nie są często spotykane w ogrodach, gdyż kolor, forma i wielkość kwiatów są zbyt mało ozdobne dla przeciętnego ogrodnika. Bardziej chwytają za serce wielokrotnie, nawet kilkadziesiąt razy podzielone liście, które wyglądają jak małe, postrzępione palemki.

Uwagi: :

- Helleborus multifidus należy do sekcji Helleborastrum i może krzyżować się z innymi gatunkami należącymi do tej sekcji (dla ciekawych: kilka słów o sekcji Helleborastrum, spis gatunków)
- Problemy w uprawie tego gatunku mogą wynikać głównie z miejsca pochodzenia, gdzie zimy są o wiele lżejsze i nie tak mokre jak w naszej strefie klimatycznej. Podczas mroźnych, bezśnieżnych zim warto zasypać ziemię wokół i samą roślinę liśćmi lub przykryć gałęziami o gęstym igliwiu. Należy także zadbać, by w miejscu, gdzie rośnie ciemiernik wielodzielny, nie tworzyły się zastoiny wodne, zwłaszcza w zimniejszych miesiącach roku
- 'Uporządkowanie' gatunku zawdzięczamy jugosłowiańskiemu botanikowi Zlatanowi Martinisowi, który w 'Supplementum ad Floram Analyticam Jugoslaviae'(1973) usystematyzował ciemierniki występujące na terenie ówczesnej Jugosławii. Był on jednak zdania, iż każdy z podgatunków powinien być uznany za osoby gatunek. Od tamtego czasu, np. nazwa Helleborus hercegovinus jest uznawana za synonim H. multifidus subsp. hercegovinus itd...

>>> Posiadaczy zapraszamy do zasilania wątku, dzielenia się doświadczeniami w uprawie oraz zdjęciami roślin wszystkich podgatunków. <<<


.

Chyba tu jeszcze niepokazywany, osobliwy Helleborus multifidus ssp. istriacus w pełni kwitnienia

W jesiennej odsłonie

Helleborus multifidus ssp. bocconei rośnie w moim ogrodzie 2 sezony. Najlepiej z wszystkich trzech ciemierników wielodzielnych (jakie posiadam) zniósł naszą polska zimę i rozpoczął skromne kwitnienie



Charakterystyczne liście




fot.23.03.2022r.
.

Helleborus multifidus subsp. hercegovinus, kupiony w zeszłym roku u Radziula wytworzył 2 pączki kwiatowe, czym nie naprawdę zaskoczył .
A jak tam Wasze?
fot. 12.02.2023 r.

Helleborus multifidus subsp. istriacus

Podgatunek ten- nieco upraszczając- spotykany jest na terenach południowej Słowenii i zachodniej Chorwacji, na- w sporej części górzystym- półwyspie Istria. Jeszcze 60 lat temu był uznawany za podgatunek Helleborus odorus, którego zasięg zazębia się z H. istriakus. Jego nieduże kwiaty są żółtawe, lub zielonkawe, a przejrzewając mogą przybierać fioletowawy odcień po zewnętrznej stronie płatków. Liście subsp. istriakus są nieco mniej ozdobne, niż u pozostałych trzech podgatunków, gdyż nie mają tak wielu podziałów (zaledwie około 10 do 20). Czasem bywają na spodzie owłosione, a świeżo rozwijając się, mogą być lekko brązowawe/miedziane, co dobrze widać na zdjęciach, które znajdują się poniżej.

W moim ogrodzie rośnie na stanowisku słonecznym zimą i wiosną, latem lekko ocienionym, ale gorącym.






fot. 17.03.2023r.




..

Helleborus multifidus subsp. hercegovinus

O ile 'czyste' gatunki ciemierników nie są często uprawiane w ogrodach, o tyle z H. hercegovinus rzecz ma się zupełnie odmiennie. Kwiaty o średnicy 4-5 cm nie są wyjątkowo okazałe, bo są pojedyncze i mają dość pospolitą zielonkawożółtą barwę, ale za to liście.... Liście są w zarysie okrągłe i tak wielokrotnie podzielone, że wydają się być małymi, postrzępionymi parasolkami, lub tez palemkami. Jeden liść- jak naliczono- może posiadać u wyjątkowych egzemplarzy nawet około 180 podziałów!. Zazwyczaj, liczba ich wynosi jednak od 50 do 100, co przy sporej długości segmentów i ich małej szerokości (od 0,6 do 1 cm) daje niesamowicie koronkowy efekt..

W naszych warunkach klimatycznych ten podgatunek wchodzi w okres kwitnienia pod koniec lutego, lub na początku marca. W razie bardzo mroźnej i bezśnieżnej zimy, warto rzucić na roślinę kopczyk liści, lub okryć gęstym stroiszem iglastym. W okresie letnim, gdy ciemiernik regeneruje się po kwitnieniu i niezauważalnie dla nas 'przybiera na masie', warto zadbać o jego systematyczne nawadnianie. Gleba nie powinna ociekać wodą, ale być lekko wilgotna.


Kilka osób kupiło Helleborus multifidus ssp. hercegovinus podczas jesiennego zlotu u p. Radziula. Kwitną u was?


fot. 23.03.2023r.
.

Polu mój Helleborus multifidus ssp. hercegovinus nie zakwitł ale za to pokazał już piękne liście...
20.04.2023






22.04.2023

Helleborus multifidus subsp. hercegovinus od kilku dni mam i ja
Wojtek dzięki


fot. 12.10.2023

Helleborus multifidus subsp. hercegovinus dobrze zniósł upalne i suche lato. Teraz nadchodzi dla niego najlepszy czas, oby nie było silnych mrozów!


fot. 16.10.2023r.
.

Helleborus multifidus subsp. hercegovinus pokazuje u mnie dwa pędy kwiatowe...
11.02.2024

Liście Helleborus multifidus ssp. hercegovinus długo pozostawały zielone, ale większe mrozy spowodowały, że zrobiły się całkiem czarne. Jeszcze ich nie wycięłam, a obok pojawiły się młode pędy z pąkami


fot. 16.02.2024r.




fot. 15.02.2024r.
.

Mój młodziak pochwalił się pędem kwiatowym


fot. 18.02.2024

Helleborus multifidus ssp. hercegovinus zaczyna rozwijać pierwszy pąk..
niestety parę maleńkich pąków sczrniało i musiałam oberwać
26.02.2024

Z ciemierników wielodzielnych 'idzie' jako tako Helleborus multifidus ssp. hercegovinus, który rozwija pierwsze kwiaty. Inne podgatunki dopiero wypuszczają kły z ziemi.








fot. 26.02.2024r.
.

U mnie rośnie od października zeszłego roku.Bardzo podobają mi się jego wąskie liście.
Zdecydował się w tym roku zakwitnąć.Liście po zimie były całkiem zielone,ale postanowiłam je już wyciąć.

Helleborus multifidus ssp. hercegovinus
niestety pęd na którym obrywałam sczerniałe pąki musiałam wyciąc cały- dziwnie bo od góry zaczęła się zgnilizna pędu...
27.02.2024

Rozwinął kwiat mój Helleborus multifidus ssp. hercegovinus ... nabyty od p.Radziula
Mało mi oczy z orbit nie wyszły

fot. 01.03.2024

Jestem w ciężkim szoku- czegoś takiego nie widziałam. Raczej wygląda na jakiś ciemiernik hybrydowy. Bardzo proszę o 5 nasionek, jeśli zawiąze.

Mój ciemiernik wielodzielny również od p. Radziula mimo że kilka dni podtopiony, dał radę i zakwita

fot. 23.04.2023


fot.21.02.2024


fot.01.03.2024




fot.02.04.2024